NHÂN THÂN PHÚ 人身賦 - BÀI 47

  NHÂN THÂN PHÚ 人身賦 - BÀI 47

BÀI 47:

160) 清上補下止吼良方;調中疎邪消班明鏡。
Qīng shàng bǔ xià zhǐ hǒu liáng fāng; diào zhōng shū xié xiāo bān míngjìng.

161) 瘫換有鳥葯順気赤須葛病同春;脚氣先独活寄生,何必千金績命。
Tān huàn yǒu niǎo yào shùn qì chìxū gé bìng tóng chūn; jiǎoqì xiān dúhuó jìshēng, hébì qiānjīn jī mìng.

162) 驅瘟樊癖穢,何傷,中悪灌 追魂立醒。
Qū wēn fán pǐ huì, hé shāng, zhōng è guàn zhuī hún lì xǐng.

PHIÊN ÂM:

160) Thanh thượng bổ hạ chỉ hống lương phương, điều trung sơ tà tiêu ban minh cảnh.

161) Na hoán (*) hữu ô dước thuận khí, diệc tu vạn bệnh hồi xuân, khước khí tiên độc hoạt ký sinh hà tất thiên kim tục mạng.

162) Xu ôn phàn tịch uế hà thương, trúng ác quán truy hồn lập tĩnh.

DỊCH NGHĨA:

160) Thang thanh thượng bổ hạ là phương thuốc rất hay trị hen suyễn, thang điều trung sơ tà là gương sáng sủa (gương sáng) để tiêu trừ ban độc.

161) Bệnh Na hoán (tê dại, bại xụi) có thang Ô dước thuận khí, cũng cần đến thang Vạn bệnh hồi xuân, chứng cước khí (nhức khớp chân) trước phải uống thang Độc hoạt ký sinh nào phải cần đến thang Thiên kim tục mạng.

162) Xua ôn dịch (nên) xông phương tịch uế thì có hại chi; trị chứng trúng ác (phong) cho uống thang Truy hồn sẽ tỉnh ngay.

(*): Na hoán: Than hoán. Than có nghĩa là bất động. Hoán: Hoán nhiên (biến mất).

CHÚ THÍCH CÁC THANG THUỐC TRONG BÀI 47:

1) THANH THƯỢNG BỔ HẠ THANG: (Chỉ hống)

Thành phần bài thuốc:

Bạch linh 48g
Hạnh nhân 40g
Ngũ vị tử 48g

Bán hạ 48g

Hoàng liên 48g
Qua lâu 48g
Bối mẫu 48g
Hoàng cầm 48g
Sinh địa 120g
Cam thảo 16g
Mạch môn 48g
Sơn dược (Củ mài) 16g
Cát cánh 48g
Đơn bì 48g
Thiên môn 48g
Chỉ thực 48g
Đại táo 60g
Trạch tả 48g
Chủ trị: Trị hen suyễn rất hay.

Cách làm: Hoàn mật uống.

2) ĐIỀU TRUNG SƠ TÀ THANG: (Tiêu ban)

Thành phần bài thuốc:

Hoắc hương 12g
Chỉ thực 10g
Sa nhân 4g
Cam thảo 8g
Thương truật 8g
Phục linh 12g
Trần bì 9g
Bán hạ 8g
Hậu phác 8g
Xuyên khung 12g
Bạch thược 12g
Cát cánh 12g
Bạch chỉ 10g
Khương hoạt 10g

Ma hoàng 8g

Quế chi 9g
Công dụng:
Tiêu ban độc.

Chủ trị:

Tỳ vị yếu phát ban chẩn hay phong chẩn.

3) Ô DƯỚC THUẬN KHÍ THANG:
Thành phần bài thuốc:

Ô dước  8g
Ma hoàng  8g
Trần bì 8g

Bạch cương tàm 1.6g
Can khương 1.6g
Xuyên khung 8g
Chỉ xác 8g
Cát cánh 8g
Bạch chỉ 8g
Công dụng:
Trừ phong chỉ thống, thuận khí.

Chủ trị:
Chữa phong khí chạy làm nhức khắp bốn chi, các khớp xương đau nhức, khắp mình tê dại, lời nói khó khăn, miệng mắt méo lệch, họng nghẹt nhiều đàm, bại xụi, bước đi khó khăn.

4) VẠN BỆNH HỒI XUÂN THANG:

Thành phần bài thuốc;

Ngưu hoàng (Sạn mật bò) Calculus Bovis. 牛黄 0.64g

Hoàng liên 8g
Chế bán hạ 8g
Đởm nam tinh 8g
Thiên trúc hoàng Concretin silicea Bambusa hay Tabashir.16g (*)

Xuyên bối mẫu 8g
Xạ hương 0.64g
Thạch xương bồ 3g
Trân châu phấn 3g
Chu sa 0.64g
Tán bột. Nấu nước Câu đằng 12g, Bạc hà 8g gia mật làm hoàn.

(*) Thiên trúc hoàng còn gọi là Trúc hoàng phấn, Phấn nứa, Trúc cao. Thiên trúc hoàng là cặn đọng ở đốt một số cây nứa mọc ở nuớc ta, tên khoa học của nứa là Bambusa sp.

Công dụng:
Trừ phong đàm, khai khiếu.

Chủ trị:
Chữa trúng phong, đàm làm bế các khiếu, ngất xỉu, tay chân tê bại, miệng mắt méo lệch.

5) ĐỘC HOẠT TANG KÝ SINH THANG:

Thành phần bài thuốc:

Độc hoạt 8g
Tang ký sinh 32g
Tần giao 16g
Phòng phong 8g
Tế tân 4g
Xuyên khung 8g
Đương quy 16g

Bạch thược 12g
Sinh địa 20g
Ngưu tất 8g
Đỗ trọng 16g
Quế chi 8g
Phục linh 16g
Đảng sâm 16g
Cam thảo 4g
Sắc uống.
Công dụng:

Trừ phong thấp, chữa thấp khớp.
Chủ trị:
Chữa đau nhức lưng và hai chân do phong thấp.

6) THIÊN KIM TIỂU TỤC MẠNG THANG:

Thành phần bài thuốc:

Ma hoàng 4g
Quế chi 4g
Phụ tử chế 4g
Đảng sâm 4g
Hồng táo 4g
Sinh khương 4g
Xuyên khung 4g
Bạch thược 8g
Hạnh nhân 8g
Hoàng cầm 8g
Phòng kỷ 8g

Phòng phong 8g
Nấu uống.
Công dụng:
Trị bán thân bất toại.
Chủ trị:
Chữa chứng nửa thân người bị bại xụi.

7) TỊCH UẾ THANG:
Thành phần bài thuốc:

Thương truật 8g
Bạch truật 12g
A ngùy 20g
Đại hồi 4g
Tiểu hồi 4g
Tam nại 4g
Thảo quả 10g
Tế tân 12g
Cam tùng hương Valeriana offcinalis L. 7.5g
Xuyên khung 12g
Nhũ hương 5g
Giáng hương 4g
(Có sách ghi thêm Trầm hương 1.5g, Quan quế 8g) 

Giã nát bỏ vào lửa than xông hơi.

Công dụng:

Xu ôn dịch, khu tà.

Chủ trị:
Là loại thuốc xông hơi.

8) TRUY HỒN THANG:
Thành phần bài thuốc:

Ma hoàng 8g
Hạnh nhân 25 hạt

Cam thảo 8g
Sắc uống.
Công dụng:
Giải phong trừ hàn.

Chủ trị:
Chữa chứng thình lình ngã ra bất tỉnh (Trúng ác phong).