🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - SOPHORA SUBPROSTRATA CHUN ET TCHEN. (SƠN ĐẬU CĂN)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - SOPHORA SUBPROSTRATA CHUN ET TCHEN. (SƠN ĐẬU CĂN)

SƠN ĐẬU CĂN  山豆根 Shān dòu gēn

Tên khoa học: Sophora subprostrata Chun et Tchen (Sophora tonkinensis Gagnep.), họ Đậu (Fabaceae).

Tên khác: Hòe Bắc bộ - Khổ đậu - Cây Quảng đậu - Quảng đậu căn 广豆角 Guǎng dòu jiǎo - Sophora root (Anh).

 

 

Bộ phận dùng: Rễ đã chế biến khô của cây Sơn đậu (Radix Sophora subprostratae). Đã được ghi vào DĐVN (1983), DĐTQ (1997).

Mô tả: Cây Sơn đậu là một cây nhỏ, cao 1-2m, thân đứng hình trụ, nhiều lông mềm. Lá kép mọc cách dài 10-15cm, lá chét 9-15, mọc đối, phiến hình bầu dục, dài 3-4cm, mặt trên nhẵn, mặt dưới có lông, cuống dài 8-10cm. Cụm hoa ở kẽ lá, thành chùm hay chùy, có lông mềm. Tràng hoa màu vàng, dài 8-12mm, nhị hơi dính nhau ở gốc. Trái có lông dài 3-4cm, rộng 0,8cm, trong đó có 1-3 hạt, hạt hình trứng, đen bóng. Cây Sơn đậu mọc hoang vùng núi đá vôi, trên sườn đồi dốc, tại các tỉnh: Quảng Ninh, Ninh Bình v.v...

Thu hái chế biến: Mùa thu, đào lấy rễ, loại bỏ tạp chất, rửa sạch, để nguyên hoặc thái lát, phơi hay sấy đến khô.

Thủy phần dưới 13p.100.

Tạp chất dưới 1p.100.

Cổ rễ và mảnh thân còn lại dưới 2p.100.

Thành phần hóa học: Trong rễ có các chất: matrin, oxymatrin, anagyrin, sophoranon, sophoranochromen, sophoradin, pterocarpin, mackiain.

Công dụng: Theo Đông y, sơn đậu căn vị đắng, tính lạnh, vào các kinh: Tâm, Phế, Đại trường.

Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng, giảm đau. Chữa các chứng bệnh họng sưng đau, ho do nhiệt, viêm ống mật cấp.

Liều dùng: 3-10g.

Lưu ý: Người bị cảm lạnh không được dùng.

Bài thuốc:

Bài số 1: Chữa viêm họng sưng đau:

Sơn đậu căn                                               6g
Kinh giới                                                     6g
Phòng phong                                              4g
Cát cánh                                                     6g
Cam thảo                                                    2g
Tằm vôi                                                      3g
Bạc hà                                                        3g
Xích thược                                                  4g
Quy vĩ                                                         4g
Chi tử                                                          4g
Sắc uống.

Bài số 2: Chữa ho do phế vị nhiệt:

Sơn đậu căn                                              6g
Tiền hồ                                                       4g
Cát cánh                                                    6g
Hạt ngưu bàng                                          4g
Lá tỳ bà                                                     4g
Sắc uống.

Bài số 3: Chữa viêm ống mật cấp:

Sơn đậu căn                                             6g
Chi tử                                                        4g
Sinh địa hoàng                                          2g
Nhân trần                                                  6g
Sắc uống.

Bài số 4: Trị viêm amidan cấp tính:

Sơn đậu căn                                              9g
Ngưu bàng tử                                            9g
Xạ can                                                       9g
Kinh giới                                                    9g
Kim ngân hoa                                          12g
Phòng phong                                             6g
Cam thảo                                                  6g
Sắc uống, ngày một thang chia 3 lần trước bữa ăn 1,5 giờ. Uống liền 1 - 2 tuần.

Hoặc:

Sơn đậu căn                                            12g
Sinh cam thảo                                           4g
Sắc uống, ngày một thang.

Hoặc:

Sơn đậu căn                                             8g
Kinh giới                                                   8g
Bạc hà                                                      8g
Cát cánh                                                   8g
Sắc uống ngày một thang.

Hoặc phối hợp:

Sơn đậu căn                                            8g
Hạ khô thảo                                             8g
Huyền sâm                                              8g
Bối mẫu                                                   8g
Dưới dạng thuốc sắc, ngày một thang chia 3 lần uống trước bữa ăn 1,5 giờ.

Bài số 5: Trị viêm amidan mạn tính:
Sơn đậu căn                                         15g
Kim liên hoa                                            5g
Sinh cam thảo                                       10g
Sắc uống, ngày 1 thang, 3 lần trước bữa ăn 1,5 giờ. Uống liền 3 - 4 tuần.

Bài số 6: Trị viêm amidan, viêm họng sưng thũng, sốt cao, nuốt đau:
Sơn đậu căn                                         12g
Kim ngân hoa                                       12g
Hoàng liên                                              4g
Hoàng bá                                                8g
Có thể thay hoàng liên bằng hoàng bá 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 - 3 lần, trước bữa ăn 1,5 giờ. Uống liền 1 - 2 tuần.

Bài số 7: Trị viêm họng cấp, đau họng:
Sơn đậu căn                                           3g
Nhân sâm                                             10g
Xạ can                                                  10g
Cát cánh                                                 7g
Cam thảo                                                2g
Sắc uống, ngày một thang, chia 3 lần trước bữa ăn 1,5 giờ. Uống liền 1 - 2 tuần.

Bài số 8: Trị sưng lợi răng:
Sơn đậu căn                                        12g
Bạch cương tằm                                  12g
Chi tử                                                   12g
Bạc hà                                                   6g
Kinh giới                                                6g
Huyền sâm                                            8g
Cát cánh                                                8g
Cam thảo dây                                        8g
Sắc uống, ngày một thang, chia 3 lần trước bữa ăn 1,5 giờ. Uống liền 1 - 2 tuần.

Có thể dùng sơn đậu căn dưới dạng thuốc bột:
Sơn đậu căn                                        60g
Cam thảo                                             10g
Tất cả tán bột mịn, mỗi lần uống 3 - 6g, ngày 2 lần, trước bữa ăn 1,5 giờ. Uống liền nhiều ngày.

Ngoài ra, sơn đậu căn còn được dùng ngoài để trị mụn ngứa, côn trùng, rắn, rết cắn: sơn đậu căn tán bột mịn, thêm nước đun sôi để nguội thành hồ nhão, bôi vào vết thương.

Hoặc:
Sơn đậu căn                                        12g
Hàn the                                                  4g
Băng phiến                                         0,8g
Tất cả tán bột mịn, thêm nước sôi để nguội tạo bột nhão, bôi vào vết thương.  

Bảo quản: Để nơi thoáng mát.

🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - REHMANNIA GLUTINOSA (GAETN.) (SINH ĐỊA)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - REHMANNIA GLUTINOSA (GAETN.) LIBOSCH. (SINH ĐỊA)

SINH ĐỊA 生地 Shēngdì/生地黃 Shēngdì huáng/什ョウチShén-youchi

Tên khoa học: Rehmannia glutinosa (Gaetn.) Libosch. họ Hoa mõm sói (Scrophulariaceae).

Tên khác: Địa hoàng 地黃 Dì huáng - Thục địa 熟黃 Shúdì/ Thục địa hoàng 熟地黃 Shúdì huáng (Trung Quốc) - Chinese Foxglove (Anh) - 지황 Jihwang (Hàn Quốc) -  Địa hoàng ジコウキョウ Jikoukyou - Sinh địa 什ョウチ Shén-youchi - Thục địa チョクジオウ Chokujiou (Nhật Bản).

Bộ phận dùng: Rễ củ (thường gọi là củ) của cây Sinh địa (Radix Rehmanniae):

a) Dùng tươi còn gọi là Tiên địa hoàng (Trung Quốc). Dạng này ít dùng ở Vietnam và chưa được ghi vào DĐVN (1983).

b) Qua chế biến sơ bộ (sơ chế nhằm loại bỏ những phần không cần thiết hoặc phơi, sấy để ổn định dược liệu), sấy khô, ta quen gọi là Sinh địa (Trung Quốc gọi là Can địa hoàng). Sinh địa đã được ghi vào DĐVN (1983) và DĐTQ (1963), (1997).

Mô tả: Cây Sinh địa (Trung Quốc gọi là Địa hoàng) là một cây nhỏ cao 30-40cm.

Toàn thân, rễ, lá đều có lông, mềm và lông bài tiết màu tro trắng. Thân - rễ mầm, thành củ và lúc đầu mọc thẳng về sau mọc ngang, đường kính 4-30mm. Lá thường mọc chụm ở gốc, phiến lá hình bầu dục dài, mặt trên màu gốc, phiến lá hình bầu dục dài, mặt trên màu lục sẫm, có nhiều nếp nhăn, gân nổi rõ ở mặt dưới, mép răng cưa to. Bông nở vào mùa xuân, mọc thành chùm ở ngọn cây, có hình chuông, màu đỏ tía và hơi vàng xanh, có bông có màu tím sẫm. Củ sinh địa có hình dáng dài, có vỏ màu hồng nhạt, thịt màu vàng nhạt, còn hoa của nó nở vào mùa xuân, thường mọc thành chùm ở ngọn cây, có hình chuông và màu tím sẫm. 

Cây Sinh địa được di thực vào nước ta và được trồng ở nhiều tỉnh: Hưng Yên, Thanh Hóa, Thái Bình, Hải Dương, Bắc Giang, Hà Nội, Lào Cai, Nam Hà. Gần đây ở nước ta, cây Sinh địa đã thấy ra trái.

Thu hái chế biến: Ở nước ta thu hái một năm hai vụ, vào tháng 2-3 và tháng 8-9 (vùng lạnh chỉ trồng một vụ cuối xuân, tháng 8-9 thu hái) năng suất bình quân là 3-7 tấn/ha.

1. Sinh địa tươi (Tiên địa hoàng):

Tên khác: Fresh Rehmannia (Anh).

Thu hái: Đào lấy củ, những cây mọc độ 6 tháng, bỏ thân lá, rửa sạch đất cát, để nơi râm mát thoáng mát cho ráo nước (tránh làm xây xát) thì được Tiên địa hoàng.

Tiên địa hoàng ít mùi, hơi ngọt, hơi đắng. Loại tiên địa hoàng củ dài (10-16cm), to (đường kính trên 3cm), da mịn, mỏng, thịt màu đỏ hồng, không bị xây xát, không thối nát, không ủng là tốt.

Tránh giả mạo trộn lẫn củ cà rốt (Daucus carota Linn. họ Hoa tán Umbelliferae) hay củ khoai lang nghệ (Ipomoea batatas (L) Lam, họ Bìm bìm, Convolvulaceae).

Thành phần hóa học: Trong sinh địa, có các chất mannit, rehmannin, glucose, và một ít carotene. Có tác giả Trung Quốc thấy có alkaloid.

Công dụng: Theo Đông y, tiên địa hoàng vị ngọt, tính rất lạnh, vào 4 kinh: Tâm, Can, Thận, Tiểu trường.

Có tác dụng tả hỏa (trừ nóng trong người, làm mát máu, làm tăng bài tiết tân dịch. Dùng chữa các bệnh sốt cao, miệng khát, tân dịch khô, nôn ra máu, chảy máu cam, băng huyết, phụ nữ khí hư).

Liều dùng: 12-30g. Sắc uống.

Lưu ý: Người yếu dạ, lạnh bụng, tiêu chảy không được dùng.

Bài thuốc:

Bài số 1: Bổ tim, bổ máu, an thần, chữa chứng thiếu máu, hồi hộp, hay quên, ra quá nhiều mồ hôi, đại tiện táo bón:

Tiên địa hoàng                                       120g
Phục linh                                                  15g
Nhân sâm                                                15g
Ngũ vị tử                                                  30g
Bá tử nhân                                               30g
Đan sâm                                                   15g
Mạch môn đông                                       30g
Huyền sâm                                               15g
Đương quy                                               30g
Viễn chí                                                    15g
Toan táo nhân                                          30g
Cam thảo                                                 15g
Cát cánh                                                  15g
Thiên môn đông                                       30g
Cửu tiết xương bồ                                    15g
Nghiền vụn, luyện với mật ong, làm thành viên, lấy bột mịn chu sa làm áo, uống với nước ấm.

Bài số 2: Chữa chảy máu cam:
Tiên địa hoàng                                        30g
Sắc uống.

Bài số 3: Chữa sốt cao, co giật:
Sinh địa tươi                                           90g
Lá hẹ                                                  1 nắm
Rửa sạch giã, vắt lấy nước uống.

Bảo quản: Vùi trong đất cát ẩm, tránh giá lạnh.

2. Sinh địa khô (Can địa hoàng)

Tên khoa học: Radix Rehmanniae siccus.
Tên khác: Unprocessed Rehmannia root (Anh) - Sinh địa.

Chế biến: 
1. Đào lấy củ của những cây Sinh địa mọc độ 6 tháng. Nếu củ bị dơ thì rửa sạch nhưng tránh làm xây xát, đem sấy khô ở nhiệt độ tăng dần từ 40ºC đến 60ºC, lại giảm dần xuống 40ºC trong 7 ngày đêm liền, củ to ở dưới, củ nhỏ ở trên. Hàng ngày phải chuyển đảo nhẹ nhàng cho nóng đều, xong đem ủ 2,3 ngày (cho tới khi bên trong biến thành màu đen, có nhựa thì lại sấy nhẹ lửa (40-50ºC) lấy ra cho vào bao tải thì được Sinh địa.

2. Ở Trung Quốc sấy lò, nhẹ lửa cho đến khô dần, bên trong biến thành màu đen, khi đã khô đến 8 phần 10, lấy ra nắn bóp sửa cho tròn củ thì được Can địa hoàng. Sinh địa ít mùi, vị hơi ngọt.

Loại sinh địa củ to, khô nặng, nhuận, da mỏng, màu nâu tro, cắt ngang thịt đen sẫm, có nhựa dính, vị hơi ngọt, không sâu mốc là tốt. Loại sinh địa củ nhỏ, nhẹ, sấy quá lửa, bị cháy cứng, hoặc sấy chưa đủ, còn sượng, thịt vàng, màu xám, tro là kém.

Thủy phần an toàn dưới 18p.100.
Tạp chất dưới 2p.100.
Có 4 loại: 
Loại 1: dưới 35 củ/1 kg.
Loại 2: dưới 36-70 củ/ 1 kg.
Loại 3: 72-100 củ/ 1kg.
Loại 4: 151-400 củ/ 1kg.
Tránh giả mạo, trộn lẫn lộn với củ cà rốt và củ khoai lang nghệ.

Thành phần hóa học: (xem mục Sinh địa tươi). Có người cho rằng sinh địa khô còn có nhiều chất men có quá trình ủ, sấy từ từ, nhưng hiện nay chưa được nghiên cứu rõ.

Công dụng: Theo Đông y, sinh địa ngọt, tính lạnh, vào 4 kinh: Can, Tâm, Thận, Tiểu trường. 
Có tác dụng bổ âm, bổ máu.
Dùng chữa các chứng bệnh: người yếu mệt, phát sốt, tiểu đường, miệng khát, nôn ra máu, chảy máu cam, tiểu ra máu, băng huyết, lậu huyết (tử cung rỉ máu, kinh nguyệt không đều, động thai). Theo Tây y, Sinh địa có tác dụng: cầm máu, bổ tim, lợi niệu, giảm đường huyết, chống viêm.

Liều dùng: 10-15g, sắc uống hoặc chế thành thuốc viên xuống.

Lưu ý: Người yếu dạ, lạnh bụng không được dùng.

Bài thuốc:

Bài số 1: Chữa bạch hầu, viêm họng, sốt nóng, miệng khát:

Sinh địa                                                 2g
Huyền sâm                                            9g
Mạch môn đông                                    9g
Cam thảo sống                                      6g
Kim quả lãm (củ gió)                             6g
Sắc uống.

Bài số 2: Chữa tiểu đường:

23

Bài số 3: Chữa chứng huyết nhiệt, thổ huyết, chảy máu cam: Tứ sinh (4 thứ sống):

Sinh địa                                                24g
Lá trắc bá tươi                                        9g
Lá ngải cứu tươi                                     6g
Lá sen tươi                                             6g
Sắc uống.

Bảo quản: Để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh sâu bọ. Có người cho rằng sinh địa lên men, mốc thì tốt (bẻ ra có nhiều nhựa).

3. Thục địa hoàng (Sinh địa khô nấu chín)

Tên khoa học: Radix Rehmanniae praeparatus.

Tên khác: Prepared Rahmannia root (Anh).

Chế biến: Theo Dược điển Trung Quốc 1963, có 2 phương pháp chế biến:

1. Nấu với rượu: Lấy 10kg sinh địa khô rửa sạch, thái thành miếng nhỏ, trộn đều với 5kg rượu, cho vào bình nút kín, đun cách thủy cho ngấm hết rượu, lấy ra sấy khô, sờ không dính tay, thì được thục địa.

2. Chưng đồ: Lấy sinh địa khô, rửa sạch, đem chưng, đồ tới khi nhuận, đen, lấy ra sấy khô, đến 8 phần 10, thái thành phiến rồi lại sấy khô thì được thục địa.

Theo DĐVN (1983): Sinh địa rửa sạch cho vào thùng, củ to ở dưới, củ nhỏ lên trên. Cứ 50kg sinh địa cho 10 lít rượu 40º, đun to lửa khi sôi rồi tiếp tục đun nhỏ lửa trong 8-10 giờ cho đến khi cạn nước (trong khi đun cách 1 giờ lại lấy nước ở đáy thùng tưới lên mặt lớp củ ở phía trên cho thấm đều, ở giữa thùng là một cái lồng đến đáy để múc nước). Chú ý, khi gần cạn khỏi cháy. Sau đó lấy ra phơi. Sau 3 ngày phơi, đem nấu lại lần thứ 2 với nước gừng (2kg gừng tươi giã nhỏ cho vào nước, khuấy đều lọc lấy nước). Sau đó vớt ra phơi, rồi lại nấu. Làm đi làm lại nhiều lần (5-7 lần) đến khô. Thấy màu thục đen nhánh, sờ không thấy dính tay.

Thục địa mùi thơm, vị ngọt. Loại thục địa đen, nhuận đều, chín kỹ, vị ngọt là tốt.

Thành phần hóa học: (Xem mục Sinh địa tươi).

Công dụng: Theo Đông y, thục địa vị ngọt, tính hơi ấm, vào 3 kinh: Tâm, Can, Thận.

Có tác dụng bổ thận, dưỡng âm, bổ huyết, tư âm, chỉ khát. Dùng chữa các chứng bệnh âm hư, yếu gan, yếu thận, mệt nhọc, tinh khí kém, di tinh, đau lưng, mỏi gối, ù tai, mờ mắt. Râu tóc bạc sớm, huyết hư, kinh nguyệt không đều.

Theo Tây y, thục địa có tác dụng: bảo vệ gan, bổ tim, cầm máu, giảm đường huyết.

Liều dùng: 10-15g, sắc hoặc chế thành thuốc viên uống.

Lưu ý: Người tỳ vị hư hàn (yếu dạ, lạnh bụng) không được dùng.

Bài số 1: Thang tứ vật bổ huyết, điều kinh phụ nữ:

Thục địa                                              15g
Xuyên khung                                         5g
Đương quy                                            9g
Bạch thược                                           9g
Sắc uống.

Bài số 2: Chữa tiểu đường:

Đại thục địa                                          9g
Đảng sâm                                           12g
Hoài sơn                                             16g
Ngũ vị tử                                               6g
Sắc uống.

Bảo quản: Để trong lọ kín, chỗ mát. Nên bào chế vừa đủ dùng trong tuần.

Biệt dược (phối hợp): Hoạt huyết CM3 - Cao ngọc linh - Vạn ứng cao.

Hoạt huyết CM3 

Cao ngọc linh 

Cao ngọc linh là sản phẩm cao chiết xuất từ Sâm Ngọc Linh, một loại dược liệu quý có nhiều công dụng như tăng cường sức khỏe, miễn dịch, hỗ trợ điều trị ung thư và tiểu đường.

Vạn ứng cao.

Bài thuốc Vạn Ứng Cao

Nguyên bản bài thuốc:

Y Tông Kim Giám, Q.62.

Ngô Khiêm

Chủ trị: Trị ung nhọt (thư), phát bối, đờm hạch (lao hạch).

Thành phần bài thuốc:

Bạch cập
Bạch chỉ
Bạch liễm
Cam thảo
Đại hoàng
Định phấn
Độc hoạt
Đương quy
Khổ sâm
Khương hoạt
Mộc miết
Nhân sâm
Ô dược
Quan quế
Sinh địa
Thảo ô
Tượng bì
Xích thược
Xuyên ô
Xuyên sơn giáp
Đều 20g. Trừ Định phấn ra. Dùng dầu thơm ngâm thuốc.
· Mùa Xuân 5 ngày
· Mùa Thu 7 ngày
· Mùa hè 3 ngày
· Mùa Đông 10 ngày
Cho vào 1 nồi lớn, nung chín cho thuốc khô, đang lúc thuốc còn nóng, dùng vải mỏng lọc bỏ bã, thêm dầu 500g và Định phấn 250g, nấu thành cao, dùng để bôi ngoài.

Lưu ý khi dùng thuốc:

Khi dùng cần phải chọn lựa loại thuốc tốt bài thuốc mới có hiệu quả.
Trong bài có vị Nhân sâm phản với vị Lê lô nếu dùng chung sẽ phát sinh chất độc nguy hiểm chết người- Tuyệt đối không được dùng chung với Lê lô.
Cam thảo phản với vị Hải tảo, Hồng đại kích, Cam toại và Nguyên hoa, gặp nhau sẽ sinh phản ứng nguy hiểm, trừ trường hợp đặc biệt phải xem xét thật kỹ mới dùng
Xích thược phản nhau với vị Lê lô, nên bài này không được gia vị Lê lô, gặp nhau sẽ sinh phản ứng nguy hiểm.
Khổ sâm phản nhau với vị Lê lô, nên bài này không được gia vị Lê lô, gặp nhau sẽ sinh phản ứng nguy hiểm.
Bạch cập phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử, Ô uế, Thiên hùng, khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý.
Bạch liễm phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử, Ô uế, Thiên hùng, khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý.
Đại Hoàng là thuốc hạ mạnh, kỵ thai, phụ nữ có thai không nên dùng.
Sinh địa kỵ các thứ huyết, Củ cải, Hành. Nên kiêng khi uống thuốc hoặc dùng cách xa khi ăn trên 1 giờ.
Đương quy kỵ thịt heo, Rau dền. Nên kiêng khi uống thuốc hoặc dùng cách xa khi ăn trên 1 giờ.
Xuyên ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng.
Xuyên ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu - không được dùng chung.
Thảo ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng.
Thảo ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu - không được dùng chung.

Bài thuốc Vạn Ứng Cao II

Nguyên bản bài thuốc:

Thanh Nang Bí Truyền.

Chủ trị: Trị ngoại thương thể âm chứng.

Thành phần bài thuốc:

Bán hạ                                                          16g
Đại hoàng                                                     12g
Đào nhân                                                      12g
Độc hoạt                                                       12g
Đương quy                                                    20g
Hồng hoa                                                      12g
Khương hoạt                                                  6g
Lưu hoàng                                                   320g
Mật đà tăng                                                 120g
Nam tinh (chế)                                              16g
Sinh khương                                                 80g
Thảo ô                                                           12g
Tùng hương                                                    2g
Xuyên ô                                                         16g
Thêm Hành (tùy dùng). Cho dầu mè 500g vào, nấu cho khô, bỏ bã, nấu tiếp cho sền sệt, cho Tùng hương, Mật đà tăng và Lưu hoàng vào, trộn thành cao dùng để bôi.

Lưu ý khi dùng thuốc:

Khi dùng cần phải chọn lựa loại thuốc tốt bài thuốc mới có hiệu quả.
Bán hạ có độc gây ngứa, kỵ thai phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý.
Vị thuốc Nam tinh có độc kỵ thai, kỵ thai, thuốc phải được chế biến đúng cách để loại trừ độc tính.
Vị thuốc Đào nhân hoạt huyết kỵ thai, có thai dùng thận trọng.
Đại hoàng là thuốc hạ mạnh, kỵ thai, phụ nữ có thai không nên dùng.
Đương quy kỵ thịt heo, Rau dền. Nên kiêng khi uống thuốc hoặc dùng cách xa khi ăn trên 1 giờ.
Xuyên ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng.
Xuyên ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu - không được dùng chung.
Thảo ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng.
Thảo ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu - không được dùng chung.

🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - FICUS BENJAMIN L. (SI)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - FICUS BENJAMIN L. (SI)

SI 植垂叶榕 Zhí chuí yèróng/榕 Róng

Tên khoa học: Ficus benjamina L., họ Dâu tằm. (Moraceae).

Tên khác: Cây Si 植垂叶榕 Zhí chuí yèróng/榕 Róng (Trung Quốc) - Chrey Krem (Campuchia) -Chinese Banyan - Malayan Banyan - Indian Laurel - Curtain Fig - Ficus Microcarpa (Anh) - カシノキ Kashinoki (Nhật) - 무화과 Muhwagwa/플라타너스 Peullataneseu (Hàn Quốc) - Ficusbaum (Đức) - Cây Gừa - Cây Cừa - Cây Sanh (Vietnam).

Bộ phận dùng: Nhựa cây (Latex), Rễ phụ (Radix adventiva) và lá (Folium Fici Benjaminae).

Mô tả: Cây si là một cây thân gỗ quen thuộc vùng Đông Nam Á, cho bóng mát nhờ cây cao to, tới 20-25m, tán cành rộng, nhất là nhờ những bộ rễ trụ, đường kính tán tới 30m. Cả cây khi bấm có nhựa mủ trắng chảy ra. Lá hình trái xoan nhẵn cả hai mặt, dài 6-9cm, rộng 3-5cm, cuống dài 1,5-2,0cm. Trái kép mọc từng cặp trên các cành non không cuống, hình cầu, đường kính từ 1,0-1,2cm. Khi chín màu đỏ tươi rồi sẫm đen. Trái từ tháng 9 đến tháng 2 năm sau. Chim hay đến ăn.

Cây mọc hoang khắp nơi, nhất là đình chùa. Cây si cũng có thể thu nhỏ lại trong điều kiện trồng làm cảnh ở những núi hòn non bộ trong nhà, ngoài vườn.

Thu hái chế biến: Quanh năm, theo nhu cầu.

Công dụng: Nhân dân dùng nhựa, rễ phụ, lá si làm thuốc tiêu viêm, tán ứ, tiêu thũng, trong các trường hợp bị chấn thương, ngã, thương tích đòn, đánh, hoặc nhức mỏi chân tay, hoặc ho hen. Nhựa thường chích ở thân cây, hòa ngay với rượu rồi uống, hoặc xoa bóp, rễ lá hoặc sắc uống. Dùng ngoài giã nát, đắp lên chỗ đau.

Liều dùng: Nhựa: 10-20ml, rễ phụ, lá: 20-40g.

Lưu ý: Gần đây cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đã nghiên cứu thấy cây si có khả năng, chống ô nhiễm môi trường, trừ khí độc hại, trong nhà hoặc ngoài trời. Sơ bộ sau 24 giờ cây si khử hết 47p100 lượng khí Forrmaldehyd.

Bài thuốc:
Bài số 1: Nhựa cây si: Trị đau mình mẩy, xương cốt đau nhức, ứ huyết, bầm tím do té ngã, hoặc bị ho, đờm, hen suyễn. Vào các buổi sáng, trời không mưa, dùng dao rựa sắc chặt sâu, để nhựa chảy ra, hứng vào chén sứ, mỗi lần lấy khoảng 10 - 20ml, pha thêm 10 - 20ml rượu 30 - 350, quấy cho nhựa tan đều, rồi uống, 2 - 3 lần/tuần. 

Bài số 2: Cắt cơn hen:
Nhựa si 10ml
Rượu uống 10ml
Khuấy đều uống mỗi ngày.
Bài số 3: Chữa đau nhức do ngã, bị thương ứ huyết:
Rễ si 100g, giã nát, thêm ít nước xào cho nóng, đắp lên nơi bị thương, có thể uống nước, bã đắp lên nơi sưng đau.
Bài số 4: Chữa đau nhức ứ huyết:
Dùng nhựa Si 10ml, hoà với 10ml rượu để uống và xoa bóp. Hoặc dùng 40g rễ Si giã nát, xào nóng để đắp, có thể thêm nước để nấu lấy nước uống, bã đắp.

Bài số 5: Chữa hen suyễn cấp tính:
Nhựa cây si 10ml
Rượu trắng 10ml
Ngâm nhựa si với rượu rồi uống hàng ngày.
Bài số 6:  Chữa tụ máu do chấn thương:
Rễ phụ cây si 100g.
Rửa sạch rễ cây si rồi giã nhuyễn, thêm vào chút nước rồi cho vào chảo, đảo nóng sau đó đặt vào một chiếc khăn mỏng và đắp lên vết thương. Hoặc cũng có thể làm cách khác là sau khi giã nhuyễn thì cho nước vào, bóp đều rồi vắt lấy phần nước để uống còn phần bã đắp trực tiếp lên vết thương.
Bài số 7: Giảm đau xương khớp:
Nhựa cây si 10 - 20ml.
Ngâm nhựa cây si với rượu theo đúng tỷ lệ 1:1 rồi dùng uống ngay hoặc thêm rượu để xoa bóp lên vùng bị đau nhức.
Bài số 8: Giảm đau mỏi lưng, chân tay tê bì:
Rễ phụ cây si 25g
Dược liệu cần được rửa sạch, thái khúc, sao vàng rồi sắc nước uống liên tiếp 5 - 7 ngày.
Bài số 9: Chữa lở loét da:
Dầu đậu phộng (dầu lạc) 1/2 chén
Lá cây si 30g
Rửa sạch lá cây si sau đó giã thật nhuyễn rồi thêm dầu lạc vào, cho lên bếp nấu sôi thì tắt bếp và để nguội. Dùng phần nước thu được thoa khắp vết thương.
Bài số 10: Dự phòng cúm
Lá bạch đàn 30g  
Lá si tươi 30g 
Rửa sạch dược liệu rồi sắc lấy nước uống.
Bài số 11: Chữa viêm ruột cấp:
Lá si tươi  500g.
Rửa sạch lá cây si, nấu lấy nước uống 2 lần/ngày.
Bài số 11: Chữa viêm phế quản mạn tính
Vỏ quýt 18g
Lá si tươi 75g
Sắc nguyên liệu đã chuẩn bị lấy nước chia thành 3 lần uống trong ngày, duy trì liên tiếp 10 ngày.
Bài số 12: Chữa sỏi thận:
Rễ gừa 30g 
Rễ nhàu 20g
Thân cây muồng trâu 20g 
Cây thài lài trắng 10g
Vỏ thân cây chân chim 10g
Lõi cỏ bấc 4g
Thái nhỏ, phơi khô, cho 400ml nước vào sắc cho đến khi còn 100ml, chia làm 2 lần uống trong ngày, nên uống từ 5-7 ngày.
Bài số 13: Chữa liệt nửa người:
Rễ gừa 30g 
Rễ nhàu non hoặc Vỏ thân cây nhàu già 20g
Cây trinh nữ 20g 
Cành lá cây lức 20g
Cành lá cây tầm gửi 20g
Gỗ thân cây cù đèn 20g
Gỗ thân cây chòi mòi 20g 
Rễ cây cỏ xước 10g
Rễ cây duối gai 10g
Củ gấu 10g
Cành và lá cây dành dành 10g 
Thái nhỏ, sắc lấy nước uống trong ngày, dùng trong 10 ngày.

Bài số 14: Chữa cắt cơn hen suyễn cấp tính:
Trộn đều 10ml nhựa cây si và 10 ml rượu uống mỗi ngày.

Bài số 15: Bài thuốc chữa viêm phế quản mạn:
Lá si tươi 75g
Vỏ quýt 18g
Sắc nước chia 3 lần uống sáng, trưa, chiều. Liên tục trong 10 ngày.

Bài số 16: Bài thuốc kinh nghiệm trị hen:
Dùng 0,01 lít nhựa Si hòa với rượu để uống.

Bài số 17: Bài thuốc kinh nghiệm giúp giảm đau nhức xương khớp:
Trộn khoảng 10 - 20 ml nhựa cây si với rượu theo tỉ lệ 1:1 uống trực tiếp.
Hoặc cho thêm rượu vào hỗn hợp đem xoa bóp trực tiếp lên vùng xương khớp đau nhức.

Bài số 18: Bài thuốc giúp giảm tê bì chân tay và đau lưng mỏi gối:
Sử dụng 20 – 25g rễ phụ cây si đem rửa sạch, thái nhỏ, sao cho dược liệu vàng và đem sắc uống liên tục trong vài ngày.

Bài số 19: Bài thuốc chữa viêm ruột:

Lá Si tươi 500 g, nấu nước chia làm 2 lần uống trong ngày.

Bài số 20: Bài thuốc dự phòng cúm:
Lá Si và Lá Bạch đàn mỗi thứ đều 30g rồi đem sắc uống.

Bài số 21: Bài thuốc xoa bóp giúp giảm đau nhức xương khớp:
Nhựa cây si 10 – 20ml 
Hòa với rượu theo tỷ lệ 1:1 và uống trực tiếp, hoặc có thể pha thêm rượu và xoa bóp trực tiếp lên vùng khớp đau nhức.

Bài số 22: Bài thuốc giảm tê bì chân tay và đau lưng mỏi gối
Rễ phụ cây si 20 – 25g 
Đem rửa sạch, thái nhỏ, sao cho dược liệu vàng và đem sắc uống liên tục trong vài ngày.

Bài số 23: Bài thuốc chữa ứ huyết do chấn thương và té ngã:
Rễ phụ cây si 100g
Giã nát, sau đó thêm nước và đảo lên cho nóng rồi đắp lên vùng bị thương. Hoặc có thể chắt lấy nước uống và đắp bã lên chỗ sưng đau.