🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - DENDROBIUM NOBILE LINDL. (THẠCH HỘC)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - DENDROBIUM NOBILE LINDL. (THẠCH HỘC)
THẠCH HỘC 石斛 Shíhú

Tên khoa học: Dendrobium nobile Lindl. họ Lan (Orchidaceae).
Tên khác: Hoàng thảo 黄草 Huáng cǎo (Trung Quốc) - デンドロビウム Dendrobium (Tiếng Nhật Katakana) -  Thạch hộc 石斛 - Sekkok  (Tiếng Nhật Kanji)- Thạch hộc kim thoa 金釵石斛 Kinsai Sekkok  Dendrobium nobile - Thạch hộc thiết bì 鉄皮石斛 Teppī Sekkok Dendrobium officinale (Nhật Bản) - Lan quý - Lan bổ dưỡng - 석곡 Seokgok - 덴드로비움 Dendrobium (Hàn Quốc) - Dendrobium (Anh).

Bộ phận dùng: Thân cây Thạch hộc (Herba Dendrobii) phơi hay sấy khô.
Đã ghi vào DĐTQ (1963), (1997).

Mô tả: Cây Thạch hộc là một cây nhỏ, sống lâu năm, thường ký sinh ở các cành, thân cây mục. Thân mọc thành từng cụm, thẳng, chia thành từng đốt, màu vàng lục, thân không mang hành giả, hơi dẹt, lá mọc so le hai bên thân, không có cuống, hình bầu dục dài, đầu tầy, hoặc hơi lõm, dài 6-10cm, rộng 1,5-2,5cm. Bông to, đường kính 3-4cm, cánh bông màu hơi đỏ, phớt tím rất đẹp. Mùa bông tháng 5-6. Trái nang hơi hình thoi, có nhiều hạt.

Thu hái chế biến: Thu hái vào tháng 6-10, cắt lấy thân, bỏ rễ, gốc lá, rửa sạch đất cát, đem đồ qua hơi nước, rồi phơi hoặc sấy khô. 

Thủy phần dưới 12p.100.

Tạp chất dưới 1p.100.

Thạch hộc không mùi, vị hơi đắng, hơi ngọt, nhai có chất dính nhầy. Thời gian qua ta đã sử dụng 2 cây.

1. Kim thoa hoàng thảo (Dendrobuim sp. chưa xác định) hình sợi tròn nhỏ, đường kính độ 3mm.

Loại Kim thoa hoàng thảo nhai không thấy hơi đắng, ngọt, không có chất dính nhớt, không dùng làm thuốc.

Chưa được ghi vào DĐVN (1933) tuy đã có thời gian được xuất khẩu.

2. Cây Thạch hộc Việt Nam (Desmotrichum grandiflorom Blume). Đã được ghi vào DĐVN (1983). Thân cây mang nhiều hành giả, hình bầu dục mũi mác dẹt đầu cụt, dài 2-5cm, rộng 1,5-2cm có nhiều nếp nhăn dọc (Hành giả là những chỗ phồng nối liền thân cây với lá (đã rụng). Ngoài ra còn nhiều loài Dendrobium cũng được dùng thay thế thạch hộc, nhưng chưa chính thức:

- Dendrobium officinale K. Kimura et Miggo: Thiết bì thạch hộc.

- Dendrobium tosaense Makino: Kim thạch hộc.

- Dendrobium longicornu Lindl. Thạch hộc cựa dài (vùng Hà Giang, Phú Thọ).

- Dendrobium loddigesii Rolfe: Hoang thảo thạch hộc (miền Bắc nước ta).

- Dendrobium crepidatum Lindl. ex Paxt: Thạch hộc hoa hồng (Lâm Đồng, Đồng Nai).

DĐTQ (1997) ghi dùng thân các cây:

D.nobile Lindl.

Dendrobium loddigestii Rolfe.

D.Candium Wall et Lindl.

Thành phần hóa học: Thạch hộc chưa một chất alkaloid gọi là Dendrobin C16H25N2O: chất nhầy dính, tinh bột.

Công dụng: Theo Đông y, thạch hộc vị hơi ngọt, hơi mặn, tính lạnh vào 3 kinh: Phế, Vị, Thận. Có tác dụng bổ âm, trừ nóng (thanh nhiệt) chữa khát, ích vị, tăng bài tiết tân dịch, chống ói.

Dùng chữa các chứng bệnh sốt nóng, làm hao tổn tân dịch, miệng khát, người mệt mỏi, bứt rứt khó chịu, không muốn ăn, mắt nhìn kém, khớp xương sưng đau.

Liều dùng: 6-12g, sắc uống. Nếu tươi thì dùng 15-30g.

Lưu ý: Chứng hư mà không nóng không được dùng.

Bài thuốc: 

Bài số 1: Chữa thấp nhiệt, ra nhiều mồ hôi, sốt nóng, làm hao tổn tân dịch, rêu lưỡi đen:

Liên kiều                                                      4g

Tiên thạch hộc (tươi)                                   8g

Tiên sinh địa (tươi)                                      8g

Thiên hoa phấn                                           4g

Mạch môn đông                                          8g

Tang diệp                                                  12g

Sắc uống.

Bài số 2: Chữa chứng ói mửa, loét miệng, sưng viêm chân răng, sốt sau khi lên sởi:

Thạch hộc                                                   9g

Đậu ván trắng                                             9g

Chỉ xác                                                        6g

Mẫu đơn bì                                                 9g

Cam thảo                                                    3g

Vỏ trái tắc (Quất bì)                                    6g

Hương nhu                                                 6g

Xích thược                                                  9g

Sắc uống.

Bài số 3: Dùng trong trường hợp người tân dịch hao tổn, khát nước nhiều do nhiệt làm tổn thương tiết nước bọt:
Thuốc sắc thạch hộc, ngọc trúc, nước mía:

Nước mía                                             200ml
Thạch hộc tươi                                         18g
Ngọc trúc                                                  12g
Sắc chung, đun sôi 30 phút thì chắt lấy nước, uống trong ngày.

Bài số 4: Dùng cho người miệng khô, khát nhiều, không thiết ăn uống:
Nước thạch hộc, đường phèn:

Thạch hộc tươi                                          15g
Đường phèn                                         vừa đủ

Hãm với nước sôi trong bình kín, sau 30 phút là dùng được, uống trong ngày.

Bài số 5: Dùng cho người phế vị âm hư, họng khô, nước bọt ít, ho có đờm, đại tiện táo kết:
Thạch hộc lạc nhân:

Lạc nhân                                                  200g
Thạch hộc tươi                                           30g

Gia vị                                                     vừa đủ

Thạch hộc rửa sạch thái khúc, lạc nhân rửa sạch để ráo nước mới dùng. Đổ lượng nước vừa phải vào nồi, cho thêm 3g muối ăn, 3g đại hồi hương. Khi nào muối tan hết thì cho lạc nhân, thạch hộc vào đun to lửa cho sôi. Sau đó đun nhỏ lửa lạc nhân chín là được.

Bài số 6: Dùng cho người mắc chứng tâm phiền, hư nhiệt, miệng khô kèm thêm chứng ói khan:

Cháo thạch hộc:

Thạch hộc tươi                                          30g
Gạo lức                                                     50g
Đường phèn                                        vừa đủ
Thạch hộc rửa sạch, sắc lọc bỏ bã, lấy nước khoảng 100 ml nước thuốc, đổ vào nồi cùng với gạo lức, đường phèn, thêm nước nấu cháo.

Bài số 7: Thạch hộc xào gan dê:

Thạch hộc                                              100g
Gan dê                                                    1 bộ
Thạch hộc sắc 2 nước, gộp chung, lọc sạch, cô đặc. Gan dễ thái miếng mỏng, cho dầu thực vật và gia vị vào xào lên, sau đó cho nước thuốc thạch hộc vào, ngày ăn 2 lần.
Dùng cho người mất ngủ, ngủ hay mơ, khô mắt, huyết áp cao.

Bài số 8: Trị suy nhược cơ thể do can âm hư:
Cháo thạch hộc, ngọc trúc:

Thạch hộc                                                12g
Táo tàu                                                  5 trái
Ngọc trúc                                                   9g
Gạo lức                                                    60g

Ngọc trúc và thạch hộc sắc bỏ bã, lấy nước thuốc, cho táo tàu, gạo lức vào nấu cháo. Ăn ngày 1 thang, ăn liền 7 thang.

Dùng cho người viêm dạ dày mạn tính do vị nhiệt âm hư sinh ra.

Bài số 9: Dùng cho người bệnh đái tháo đường, ung thư phổi, cao huyết áp, gan thận âm hư nội nhiệt:
Thang thạch hộc, phục linh, sa sâm, xương heo:

Thạch hộc                                                12g
Phục linh                                                  12g
Xương sống heo                                    500g
Rau chân vịt (Cải bó xôi, Spinach)        100g
Sa sâm                                                    12g
Gia vị                                                  vừa đủ

Các vị thuốc trên bỏ vào túi vải thắt miệng lại. Rau chân vịt rửa sạch. Xương sống heo cho vào nồi, đổ 800ml nước, đập gừng tươi vào, đun sôi, vớt lớp váng mỡ nổi lên trên, nấu 30 phút, thả túi thuốc vào, đun 20 phút nữa, còn độ 400 ml nước, vớt túi thuốc ra, cho rau chân vịt vào đun sôi là được.

Bài số 10: Dùng cho người mất ngủ, suy nhược cơ thể, xương khớp sưng đau:
Rượu thạch hộc, đan sâm

Bạch phục linh                                        30g
Thạch hộc                                               30g
Đan sâm                                                 30g
Quế tâm                                                  30g
Xuyên khung                                           30g
Đỗ trọng                                                  30g
Phòng phong                                          30g
Bạch truật                                               30g
Hoàng kỳ                                                30g
Sơn dược                                                30g
Đương qui                                               30g
Gừng khô                                                45g
Ngưu tất                                                  45g
Đẳng sâm                                                30g
Ngũ vị tử                                                  30g
Chích cam thảo                                       15g
Rượu                                                 2000 ml

Các vị thuốc trên nghiền thành bột thô, đựng vào túi vải, cho vào lọ sạch, đổ rượu vào ngâm, bịt kín miệng lọ. Sau 10-15 ngày là dùng được. Uống trước bữa ăn, mỗi lần 20-30ml. Ngày 3 lần.

Bài số 11: Bài thuốc điều trị viêm dạ dày:
Thạch hộc                                                 12g
Mạch môn                                                 12g
Thiên hoa phấn                                         12g
Bạch biển đậu                                           12g
Trúc nhự tươi                                            12g
Bắc sa sâm lông                                       16g
Giá đậu xanh (tươi)                                   16g
Dùng 1 thang/ 1 ngày.

Bài số 12: Bài thuốc điều trị suy nhược cơ thể sau khi nhiễm khuẩn sốt cao:
Bạch truật                                                 10g
Ngọc trúc                                                    8g
Ô mai                                                          6g
Ma hoàng                                                    4g
Thạch hộc                                                 12g
Mạch môn                                                 12g
Tang diệp                                                  12g
Sa sâm                                                      12g
Dùng 1 thang/ 1 ngày.

Bài số 13: Bài thuốc điều trị đau lưng gối, ù tai, hoa mắt, chóng mặt:
Thạch hộc                                                 12g
Mạch môn                                                 12g
Thiên môn                                                 12g
Thục địa                                                    12g
Kỷ tử                                                         12g
A giao                                                          8g
Hạt tía tô                                                      8g
Bạc hà                                                         8g
Ngưu bàng tử                                              8g
Dùng 1 thang/ 1 ngày.

Bài số 14: Bài thuốc điều trị suy nhược thần kinh, hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu, khó ngủ, ù tai, hay quên:

Thạch hộc                                                12g
Câu đằng                                                 16g

Long cốt                                                   16g

Kỷ tử                                                        12g

Sa sâm                                                    12g

Mạch môn                                               12g

Hạ khô thảo                                             12g

Mẫu lệ                                                     12g

Trạch tả                                                    8g

Địa cốt bì                                                  8g

Cúc hoa                                                    8g
Táo nhân                                                  8g

Dùng 1 thang/ 1 ngày.

Bài số 15: Chữa lao lực, gầy yếu, ho, sôi nóng:
Thạch hộc                                               40g
Thục địa                                                  50g
Khiếm thực                                             40g
Hoài sơn                                                 30g
Trái dâu chín                                           20g
Tỳ giải                                                     20g
Thục địa chưng cách thủy rồi giã nhuyễn. Các dược liệu khác sấy khô, sao vàng, tán bột mịn, trộn chung với thục địa và mật ong làm thành viên. Ngày uống hai lần, mỗi lần 12g.

Bài số 16: Chữa hư lao, người gầy mòn:
Thạch hộc                                                 6g
Đảng sâm                                                 6g
Mạch môn                                                 4g
Ngũ vị tử                                                   4g
Chích cam thảo                                        4g
Kỷ tử                                                         4g
Ngưu tất                                                   4g
Đỗ trọng                                                   4g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 17: Chữa bệnh ôn nhiệt, nóng ẩm khô khát, gầy rộc:
Thạch hộc  `                                            20g
Mạch môn                                               20g
Huyền sâm                                              20g
Sa sâm nam                                            20g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 18: Chữa bệnh âm hư hòa bốc, người gầy sạm đen, khô khát, thổ huyết, ra máu mũi: 
Thạch hộc                                               16g
Sinh địa                                                   16g
Thục địa                                                  16g
Đan sâm                                                  16g
Sa sâm                                                    16g

Thiên môn                                               16g
Ngưu tất                                                  16g
Ngũ vị tử                                                   3g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 19: Chữa suy nhược cơ thể sau khi mắc bệnh nhiễm khuẩn có sốt cao: Thạch hộc                                              12g

Mạch môn                                              12g

Tang diệp                                               12g
Sa sâm                                                   12g
Bạch truật                                               10g
Ngọc trúc                                                 8g

Ô mai                                                       6g
Ma hoàng                                                4g

Sắc uống ngày một thang

Bài số 20: Chữa suy nhược cơ thể ở người suy nhược thần kinh, tăng huyết áp, then kỳ hồi phục sau bệnh truyền nhiễm:
Thạch hộc                                              12g
Mạch môn                                              12g
Quy bản                                                 12g
Kỷ tử                                                      12g
Hoài sơn                                                12g

Ngưu tất                                                 12g
Thục địa                                                 12g
Thiên môn                                                8g
Trái dâu                                                    8g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 21: Chữa chứng ho, đầy hơi:
Thạch hộc                                                6g
Mạch môn                                                4g
Tỳ bà diệp                                                4g
Trần bì                                                      4g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 22: Chữa trẻ em khó thở:
Cả cây thạch hộc giã nhỏ, trộn với mật ong, cho uống.

Bài số 23: Chữa viêm họng khản tiếng, đau lưng gối, ù tai, hoa mắt, chóng mặt: Thạch hộc                                              12g
Mạch môn                                              12g
Thiên môn                                              12g
Thục địa                                                 12g
Kỷ tử                                                      12g
A giao                                                      8g
Hạt tía tô                                                 8g
Bạc hà                                                    8g
Ngưu bàng tử                                         8g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 24: Chữa suy nhược thần kinh, hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu, khó ngủ, ù tai, hay quên:

Thạch hộc                                             12g
Câu đằng                                              16g
Long cốt                                                16g
Kỷ tử                                                     12g
Sa sâm                                                 12g
Mạch môn                                             12g
Hạ khô thảo                                          12g
Mẫu lệ                                                   12g
Trạch tả                                                   8g
Địa cốt bì                                                8g
Cúc hoa                                                  8g
Táo nhân                                                8g
Sắc uống ngày một thang.

Hoặc:

Thạch hộc                                             12g
Thục địa                                                12g
Quy bản                                                12g
Kỷ tử                                                     12g
Hà thủ ô                                                12g
Đương quy                                            12g
Táo nhân                                               12g
Bá tử nhân                                            12g
Khiếm thực                                            12g
Kim anh                                                 12g
Liên nhục                                               12g
Sắc uống ngày một thang.

Hoặc:

Thạch hộc                                             12g
Thục địa                                                12g
Quy bản                                                12g
Hoài sơn                                               12g
Địa cốt bì                                              12g
Hà thủ ô                                                12g
Đương quy                                            12g
Táo nhân                                              12g
Kim anh                                                12g
Liên nhục                                              12g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 25: Chữa di mộng tinh:

Thạch hộc                                             12g
Mạch môn                                             12g
Sa sâm                                                  12g
Kim anh                                                 12g
Khiếm thực                                            12g
Liên nhục                                               12g
Quy bản                                                  8g

Sắc uống ngày một thang.

Hoặc:

Thạch hộc                                             16g
Kim anh tử                                            16g
Bột hoài sơn                                         12g
Củ súng                                                12g
Sắc uống. Chia làm 3 lần trong ngày.

Bài số 26: Chữa viêm gan virus cấp tính:
Thạch hộc                                             12g
Nhân trần                                              40g
Sinh địa                                                 24g
Sừng trâu                                              16g
Chi tử                                                    16g
Đơn bì                                                   16g
Hoảng liên                                            12g
Đan sâm                                               12g
Huyền sâm                                           12g
Thăng ma                                             12g
Sắc uống ngày một thang

Bài số 27: Chữa xơ gan cổ trướng:
Thạch hộc                                             20g
Nhân trần                                              20g
Bạch mao căn                                      12g
Sa sâm                                                 12g
Sinh địa                                                12g
Mã đề                                                   12g
Trạch tả                                                12g
Chi tử                                                     8g
Hậu phác                                               6g
Trần bì                                                   6g
Bán hạ chế                                            6g
Sắc uống ngày, một thang.

Bài số 28: Chữa viêm bàng quang mạn tính:
Thạch hộc                                            12g
Kim ngân hoa                                       20g
Tỳ giải                                                   16g
Mã đề                                                   16g
Thục địa                                               12g
Sa sâm                                                 12g
Ngưu tất                                               12g
Vỏ núc nác                                           12g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 29: Chữa suy nhược thần kinh, chóng mặt, nhức đầu, hoa mắt, ù tai, khó ngủ:
Thạch hộc                                           12g
Kỷ tử                                                   12g
Sa sâm                                               12g
Mạch môn                                           12g
Hạ khô thảo                                        12g
Mẫu lệ                                                 12g
Câu đằng                                            16g
Địa cốt bì                                              8g
Trạch tả                                                8g
Táo nhân                                              8g
Cúc hoa                                                8g
Tất cả tán nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày.

Bài số 30: Chữa lao lực, ho, sốt nóng:
Thạch hộc                                            40g
Khiếm thực                                           40g
Thục địa                                               30g
Hoài sơn                                              30g
Tang thầm                                            20g
Tỳ giải                                                  20g
Thục địa chưng cách thủy cho mềm, giã nhuyễn. Các dược liệu khác thái nhỏ, sấy khô, sao vàng, tán bột mịn rồi trộn với thục địa và mật ong, lượng vừa đủ để làm viên, mỗi viên 12g, ngày uống 2 lần với nước sôi để nguội.
Người lớn mỗi lần 1 viên (uống với nước sôi để nguội); trẻ em 3 - 6 tuổi mỗi lần 1/4 viên; 7 - 10 tuổi mỗi lần 1/2 viên; 11 - 15 tuổi mỗi lần 3/4 viên.
 
Bài số 31: Chữa nha chu viêm, làm chắc chân răng:
Thạch hộc                                            12g
Sinh địa                                                12g
Huyền sâm                                           12g
Nhân sâm                                            12g
Quy bản                                               12g
Ngọc trúc                                             12g
Kỷ tử                                                    12g
Thăng ma                                            12g
Kim ngân hoa                                      16g
Bạch thược                                            8g
Sắc lấy 200ml nước đặc, uống một nửa và ngậm một nửa dung dịch.

Bài số 32: Chữa nóng trong, háo khát, thổ huyết:
Thạch hộc                                                16g
Sinh địa                                                    16g
Thục địa                                                   16g

Sa sâm                                                    16g
Đan sâm                                                  16g
Thiên môn                                               16g
Ngưu tất                                                  16g
Ngũ vị tử                                                   3g
Sắc uống.

Bài số 33: Thanh nhiệt, giảm háo khát:

Thạch hộc                                                 4g
Chè xanh                                                  2g
Hãm với nước sôi, uống hoặc súc, ngậm trong ngày. Thạch hộc còn phối hợp với thiên môn, tỳ bà diệp, trần bì, sắc uống chữa ho; với đẳng sâm, câu kỷ, ngưu tất, đỗ trọng, sa sâm để chữa đau nhức xương; với ngọc trúc, mía.

Bài số 34: Chữa viêm dạ dày, đầy hơi, buồn nôn:
Thạch hộc                                                 12g
Sa sâm                                                      12g
Mạch môn                                                 12g
Thiên hoa phấn                                         12g
Bạch biển đậu                                           12g
Trúc nhự tươi                                             12g
Giá đậu xanh (tươi)                                   16g
Sắc uống ngày 1 thang.

Bài số 35: Giải nhiệt mùa hè:
Thạch hộc tươi                                          15g
Sinh địa                                                     15g
Mạch đông                                                10g
Các vị sắc với 400ml nước, còn lại 200ml nước, chia đều uống trong ngày.

Bài số 36: Trị tiểu đường:
Thạch hộc                                                24g
Thiên hoa phấn                                        20g
Tri mẫu                                                     16g
Mạch môn                                                12g
Sa sâm                                                     20g
Sinh địa                                                    20g
Xuyên tâm liên                                           4g
Sắc uống ngày một thang.

Bài số 37: Chữa chứng họ, đầy hơi:

Thạch hộc                                                  6g
Mạch môn                                                  4g
Tỳ bà diệp                                                  4g
Trần bì                                                        4g
Nước                                                    300ml
Sắc còn 200ml
Chia làm 3 lần uống trong ngày.

Bài số 38: Chữa chứng hư lao, người gầy mòn:

Thạch hộc                                                  6g
Mạch môn đông                                         4g
Ngũ vị tử                                                    4g
Đảng sâm                                                  4g
Chích cam thảo                                         4g
Câu kỷ tử                                                   4g
Ngưu tất                                                     4g
Đỗ trọng                                                     4g
Nước                                                    300ml
Sắc còn 200ml. Chia làm 3 lần uống trong ngày.

Bài số 39: Giảm háo khát và chữa ho:

Thiên môn
Trần bì
Thạch hộc
Tỳ bà diệp

Đem sắc uống.

Bài số 40: Thanh nhiệt và giảm đau nhức xương:

Sa sâm
Ngưu tất
Đẳng sâm
Đỗ trọng
Câu kỷ

Đem sắc uống và dùng mỗi ngày.

Bài số 41: Giúp răng chắc khỏe và điều trị viêm nha chu:

Thăng ma                                                 12g
Ngọc trúc                                                  12g
Nhân sâm                                                 12g
Sinh địa                                                     12g
Kỷ tử                                                         12g
Quy bản                                                    12g
Huyền sâm                                                12g
Thạch hộc                                                 12g
Bạch thược                                                 8g
Kim ngân hoa                                            16g

Đem sắc và lấy khoảng 200ml. Chia thành 2 phần, 1 phần uống còn 1 phần dùng để ngậm.

Bài số 42: Chữa thổ huyết, nóng trong người gây háo khát:

Sinh địa                                                     16g
Sa sâm                                                      16g
Thiên môn                                                 16g
Thạch hộc                                                 16g
Thục địa                                                    16g
Đan sâm                                                    16g
Ngưu tất                                                    16g
Ngũ vị tử                                                     3g

Đem sắc uống.

Hoặc:
Chè xanh                                                   2g
Thạch hộc                                                 4g
Hãm nước sôi, uống và súc miệng mỗi ngày.

Bài số 43: Trị viêm bàng quang mãn tính:

Thục địa                                                    12g
Thạch hộc                                                 12g
Vỏ núc nác                                                12g
Ngưu tất                                                    12g
Sa sâm                                                      12g
Tỳ giải                                                       16g
Mã đề                                                        16g
Kim ngân hoa                                            20g

Đem sắc mỗi ngày 1 thang.

Bài số 44: Chữa mộng tinh và di tinh:

Kim anh                                                     12g
Mạch môn                                                 12g
Liên nhục                                                   12g
Thạch hộc                                                  12g
Sa sâm                                                      12g
Khiếm thực                                                12g
Quy bản                                                       8g

Đem các vị sắc uống mỗi ngày.

Bài số 45: Chữa chóng mặt, hoa mắt, ù tai, suy nhược thần kinh và ngủ kém:

Mẫu lệ                                                       12g
Mạch môn                                                 12g
Kỷ tử                                                           12g
Hạ khô thảo                                                12g
Sa sâm                                                       12g
Thạch hộc                                                  12g
Trạch tả                                                       8g
Cúc hoa                                                       8g
Địa cốt bì                                                     8g
Táo nhân                                                     8g
Câu đằng                                                   16g

Đem các vị tán nhỏ, sau đó đổ 400ml nước vào sắc còn 100ml nước. Chia thành 2 lần uống và dùng hết trong ngày.

Bài số 46: Trị sốt nóng, ho và lao lực:

Hoài sơn                                                  30g
Thục địa                                                   30g

Tỳ giải                                                      20g
Tang thầm                                                20g
Khiếm thực                                              40g
Thạch hộc                                                40g

Lấy riêng thục địa ra hấp cách thủy cho mềm, sau đó giã nhuyễn. Những dược liệu còn lại đem thái nhỏ, sấy khô và sao cho vàng. Tiếp đó, đem tán thành bột mịn, luyện với thục địa và mật ong. Làm thành viên, mỗi viên 12g, ngày dùng 2 lần uống cùng với nước sôi để nguội.

Bài số 47: Trị vị nhiệt (đau dạ dày):

Bắc sa sâm                                               16g
Trúc nhự tươi                                            12g
Thạch hộc                                                 12g
Thiên hoa phấn                                         12g
Mạch môn                                                 12g
Bạch biển đậu                                           12g
Mầm đậu sống (giá đậu xanh tươi)           16g

Đem các vị sắc uống.

Bài số 48: Bài thuốc trị khát phương:

Thiên hoa phấn                                          24g
Mạch môn                                                  12g
Sinh địa                                                      20g
Thạch hộc                                                  12g
Tri mẫu                                                       16g
Bắc sa sâm                                                20g
Xuyên liên                                                    4g

Đem các vị sắc uống.

Bài số 49: Dưỡng vị giải nhiệt:

Mạch môn (bỏ lõi)                                      40g
Huyền sâm                                                 40g
Sinh địa                                                      40g
Phục linh                                                    40g
Viễn chí                                                      40g
Chích thảo                                                  20g
Thạch hộc                                             8 – 16g

Đem các vị tán bột mịn, mỗi lần dùng 16g sắc với gừng tươi 5 lát.

Bài số 53: Chữa xơ gan cổ trướng:

Thạch hộc                                                   20g
Nhân trần                                                    20g
Bạch mao căn                                            12g
Sa sâm                                                       12g
Sinh địa                                                      12g
Mã đề                                                         12g
Trạch tả                                                      12g
Chi tử                                                           8g
Hậu phác                                                     6g
Trần bì                                                         6g
Bán hạ chế                                                  6g

Sắc uống ngày, một thang.

Bài số 54: Chữa viêm bàng quang mạn tính:

Thạch hộc                                                 12g
Kim ngân hoa                                            20g
Tỳ giải                                                       16g
Mã đề                                                        16g
Thục địa                                                    12g
Sa sâm                                                      12g
Ngưu tất                                                    12g
Vỏ núc nác                                                12g

Sắc uống ngày một thang.

Bảo quản: Để nơi khô ráo, thoáng gió, đề phòng ẩm ướt.

Bài thuốc chữa bệnh tuyệt vời từ cây thạch hộc tía

Thạch hộc đã được sử dụng cho mục đích y học trong ít nhất 2.000 năm, bằng chứng là nó đã được ghi chép trong Thần Nông Bản Thảo Dược được viết từ 2300 đến 2780 năm trước (thời Chiến Quốc). Nghiên cứu cho thấy rằng vị thuốc thạch hộc sở hữu những thành phần dược chất phong phú và cân đối có thể sử dụng trên lâm sàng trong điều trị nhiều bệnh rối loạn như viêm họng mãn tính, bệnh đường tiêu hóa, bệnh về mắt, đái tháo đường, viêm khớp.

Cây thạch hộc

Đây là một thành viên thuộc chi lan hoàng thảo, là một loại thảo dược quý hiếm và bộ phận làm thuốc chính là thân cây. Thạch hộc được thu hoạch quanh năm, đặc biệt là vào mùa thu, được làm khô bằng lửa hoặc dưới ánh nắng mặt trời, cắt nhỏ và dùng sống.

Cây thạch hộc là loại cây thảo dược sống lâu năm. Phần thân cây cao 10 - 60cm và dày khoảng 1,3cm, có rãnh dọc, núm hơi dày, gốc hẹp. Lá cây chùm ngây có hình thuôn dài hoặc hình elip, dài từ 6 đến 12cm, rộng từ 1 đến 3cm, hai mặt nhẵn. Hoa của nó dạng cụm có từ 1 đến 4 hoa, đường kính đến 8cm, cánh hoa có lớp màng màu trắng pha chút tím nhạt và đỉnh màu tím. Quả hình thuôn dài. Thời gian nở hoa từ tháng 4 đến tháng 7.

Có khoảng 1000 loài thạch hộc trên thế giới. Nó thường mọc trên đỉnh vách đá dựng đứng ở các loại hình rừng kín thường xanh và rừng cây lá rộng ẩm trên núi đá vôi, nhờ đó mà cây này tiếp xúc với hơi ẩm của sương và mưa cũng như ánh sáng mặt trời quanh năm.

Nó có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới Châu Á, Úc và các đảo Thái Bình Dương. Ở Việt Nam thạch hộc được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía bắc, còn ở miền nam cây sẽ mọc ở vùng núi cao từ 1000 m trở lên.

 

Bài thuốc chữa bệnh tuyệt vời từ cây thạch hộc tía

Bài thuốc từ cây thạch hộc tía:

Bài số 1: Dưỡng khí bổ huyết, ích thận cường dương: 
Thạch hộc                                               6g
Mạch môn                                               4g
Ngũ vị tử                                                 4g
Đảng sâm                                               4g
Chích cam thảo                                      4g
Kỷ tử                                                       4g
Ngưu tất                                                 4g
Đỗ trọng                                                  4g
Nước                                                500ml

Các vị thuốc đem sắc uống, sắc cạn còn 300ml. Chia làm 3 lần uống trong ngày. Bài thuốc trên có tác dụng bồi bổ cơ thể, rất tốt cho những người gầy yếu, suy giảm chức năng thận.

Bài số 2: Điều trị ho:
Thạch hộc                                                 6g
Mạch môn                                                 4g
Tỳ bà diệp                                                 4g
Trần bì                                                       4g
Nước                                                   300ml
Sắc còn 200ml. Chia làm 3 lần uống trong ngày.

Bài số 4: Cách ngâm rượu thạch hộc tía:
Thạch hộc                                              500g
Mạch môn                                              500g
Ngũ vị tử                                                300g
Đẳng sâm                                              300g
Kỷ tử                                                      300g
Đương quy                                             200g
Đỗ trọng                                                 100g

Các vị đem ngâm với 10 lít rượu, ngâm 2 tháng là dùng được. Mỗi ngày dùng 50ml (khoảng 2-3 ly nhỏ). Bài thuốc ngâm rượu trên có công dụng bồi bổ cơ thể, sinh tinh bổ huyết, tráng kiện gân cốt.

Bổ âm và sinh tân dịch. “Từ điển Dược phẩm Trung Quốc” cho rằng thạch hộc nuôi dưỡng khí và dịch trong phổi và dạ dày, giúp điều trị nhiều loại bệnh do âm hư trong cơ thể.

Tăng cường thể lực. Thạch hộc giúp bổ thận sinh tinh, bổ dạ dày và tăng cường sức lực. Và nó rất giàu polysaccarite giúp tăng cường chức năng miễn dịch.

Bổ tỳ và dạ dày. Thạch hộc là loại thuốc thường được sử dụng để điều trị đau dạ dày và vùng thượng vị. Một số nghiên cứu cho thấy rằng thạch hộc có khả năng ức chế vi khuẩn Helicobacter pylori gây bệnh thường gặp trong các bệnh dạ dày, như viêm dạ dày, loét dạ dày...

Bổ gan và mật. Dược liệu này có tác dụng lợi mật tốt, được nhiều nhà thảo dược khuyên dùng. Do đó, nó thường được sử dụng như một loại thuốc điều trị các bệnh gan mật, chẳng hạn như viêm gan, viêm túi mật, sỏi mật.

Giảm lượng đường trong máu. Từ lâu vị thuốc thạch hộc được dùng điều trị bệnh tiểu đường nhờ khả năng dưỡng âm, thanh nhiệt. Các nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng nó không chỉ tăng cường hoạt động của insulin, mà còn giúp làm giảm và đưa lượng đường trong máu trở lại bình thường.

Cải thiện thị lực. Thạch hộc cũng được coi là một trong những loại thuốc bổ mắt trong mắt của các thầy thuốc cổ đại vì đặc tính bổ dưỡng và cải thiện thị lực. Thạch hộc có tác dụng trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh đục thủy tinh thể do tuổi già.

Kéo dài tuổi thọ. Thần Nông Bản Thảo Dược đánh giá rằng đây là một loại thuốc hiệu quả giúp giảm cân và kéo dài tuổi thọ. Thạch hộc chứa nhiều nguyên tố vi lượng, có liên quan mật thiết đến sức khỏe và tuổi thọ của con người, có tác dụng chống lão hóa toàn diện hơn so với các loại thảo mộc khác.

*Lưu ý khi sử dụng: Không nên dùng quá liều và người huyết áp thấp không nên dùng.

Thúy Hà (t/h)

https://suckhoeviet.org.vn