MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - MAGNOLIA LILIFLORA DESR. (TÂN DI)
TÂN DI 辛夷 Xīnyí
Tên khoa học: Magnolia lilifora Desr. họ Mộc Lan (Magnoliaceae).
Tên khác: Biond Magnolia Flower (Anh).
Bộ phận dùng: Nụ hoa đã chế biến khô của cây Tân di (Flos Magnoliae).
Đã được ghi vào DĐTQ (1963), (1997).
Mô tả: Cây Tân di, thuộc loại thân gỗ, lá rụng, cây có phân cành, cao 1-2m, lá cuống ngắn, mọc cách, phiến lá hình trứng, đầu nhọn, màu xanh, dài 10-18cm, rộng 8-10cm, mặt trên trơn bóng, mặt dưới nhiều lông mịn. Bông to, bên ngoài màu tím hơi sẫm, mặt trong tím nhạt, dài 6-8cm, mùi thơm nhẹ. Cây Tân di chưa thấy có ở nước ta. Ở Trung Quốc có ở tại các tỉnh: An Huy, Hà Nam...
Thu hái chế biến: Vào tiết lập xuân (trước và sau một ít) hái nụ bông, đem phơi, sấy nhẹ đến khô là được.
Thành phần hóa học: Sơ bộ thấy có tinh dầu thơm.
Công dụng: Theo Đông y, Tân di vị cay ấm, vào 2 kinh Phế, Vị.
Có tác dụng làm tán hàn, giải biểu, thông lỗ mũi, giảm chảy nước mũi, giảm huyết áp. Chữa các chứng bệnh cảm mạo, phong hàn, đau đầu, ngạt mũi, viêm mũi, viêm xoang mũi, chảy nước mũi.
Liều dùng: 3-10g.
Lưu ý: Người âm hư, hoả vượng không uống Tân di.
Vùng Triết Giang (Trung Quốc) hay lấy hoa một loài Ngọc lan (Magnolia denutada Desr.) thay thế tân di. Ở Vietnam có cây Dạ hợp (Magnolia pumilia Androw) bông cũng thơm, chưa được nghiên cứu sử dụng.
Bài thuốc:
Bài số 1: Chữa cảm mạo, phong hàn, đau đầu, ngạt mũi:
Tân di
Bạch chỉ
Thăng ma
Mộc thông
Xuyên khung
Bạch chỉ
Thăng ma
Mộc thông
Xuyên khung
Phòng phong
Tế tân
Cam thảo
Tất cả các vị trên bằng nhau, tán mịn, trộn đều.
Cam thảo
Tất cả các vị trên bằng nhau, tán mịn, trộn đều.
Mỗi lần uống 8g, với nước còn nóng ấm.
Bài số 2: Nước nhỏ mũi, chữa viêm mũi mạn tính, viêm xoang, tắc mũi, chảy nước mũi:
Tân di 9g
Ké đầu ngựa (trái) 9g
Sắc, cô hơi đặc, để nguội, nhỏ mũi, ngày 3-4 lần. Pha chế xong dùng ngay, trong vòng 2 ngày lại làm mới.
Bài số 3: Chữa viêm mũi cấp có mủ:
Tân di 5g
Phòng phong 5g
Bạc hà (lá) 5g
Cúc hoa 5g
Câu đằng 8g
Kim ngân hoa 8g
Cam thảo 5g
Sắc uống hoặc tán bột uống.
Bài số 4: Chữa viêm xoang mãn tính, điều trị viêm mũi dị ứng, chảy nước mũi, nghẹt mũi, giảm các triệu chứng đau đầu do viêm xoang hoặc cảm mạo gây ra, thông khiếu (làm thông thoáng đường thở, giảm tắc nghẽn ở mũi), tán phong hàn, làm thông các lỗ tự nhiên vùng đầu mặt, giúp giảm sưng viêm và phục hồi chức năng hô hấp:
Tân Di Tán
Tân Di Tán
Thành phần bài thuốc:
Tân di 0,4g
Cảo bản 0,4g
Bạch chỉ 0,4g
Thăng ma 0,4g
Mộc thông 0,4g
Cảo bản 0,4g
Bạch chỉ 0,4g
Thăng ma 0,4g
Mộc thông 0,4g
Xuyên khung 0,4g
Phòng phong 0,4g
Tế tân 0,4g
Tế tân 0,4g
Cam thảo 0,4g
Các vị tán thành bột, hoà ra uống, mỗi lần 12g hoặc sắc uống.
Các vị tán thành bột, hoà ra uống, mỗi lần 12g hoặc sắc uống.
Bài số 5: Tiêu viêm, thông mũi. Chữa các chứng viêm mũi mạn tính, viêm xoang mũi, tắc mũi, chảy nước mũi... :
Tân di
Phòng phong
Bạch chỉ
Xuyên khung
Liều lượng bằng nhau. Sắc uống.
Tân di
Phòng phong
Bạch chỉ
Xuyên khung
Liều lượng bằng nhau. Sắc uống.
Bài số 6: Viêm mũi dị ứng: Giúp giảm các triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi; viêm xoang: Hỗ trợ điều trị viêm xoang mạn tính, đặc biệt khi có triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi (dịch trong hoặc đục), nghẹt mũi, chảy nước mũi do cảm lạnh hoặc phong hàn, có tác dụng thông khiếu (làm thông thoáng đường thở), khu phong (trừ phong tà) và sát khuẩn nhẹ tại chỗ:
Tân di 12g
Thương nhĩ tử 12g
Sắc đặc, để nguội; nhỏ thuốc vào mũi, mỗi ngày 3 đến 4 lần. Pha xong chỉ được dùng trong 2 ngày.
Tân di 12g
Thương nhĩ tử 12g
Sắc đặc, để nguội; nhỏ thuốc vào mũi, mỗi ngày 3 đến 4 lần. Pha xong chỉ được dùng trong 2 ngày.
Bài số 7: Chữa viêm xoang mạn tính và cấp tính, điều trị viêm mũi dị ứng kéo dài, giảm nghẹt mũi, sổ mũi (đặc biệt dịch mũi màu vàng hoặc xanh), thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm vùng đầu mặt:
Tân di 6g
Hoàng bá 12g
Thương nhĩ tử 8g
Sinh địa 20g
Bạch chỉ 12g
Tế tân 4g
Thông bạch 40g
Sắc uống, cách ngày uống một ngày.
Hoàng bá 12g
Thương nhĩ tử 8g
Sinh địa 20g
Bạch chỉ 12g
Tế tân 4g
Thông bạch 40g
Sắc uống, cách ngày uống một ngày.
Bài số 8: Chữa viêm mũi xuất tiết, đờm đặc vàng, niêm mạc mũi sung huyết sưng nề, đau đầu, đau vùng cánh mũi:
Canh trứng tân di bạc hà ty qua đằng:
Ty qua đằng 60g
Tân di 10g
Trứng gà 2 trái
Ty qua đằng cắt đoạn rửa sạch; cho vào xoong, nấu; khi trứng gần chín lấy ra bóc vỏ lại cho vào nấu tiếp, đồng thời thêm bạc hà tươi 10g nấu thành canh. Ngày ăn 1 lần, đợt dùng 5 - 10 ngày.
Canh trứng tân di bạc hà ty qua đằng:
Ty qua đằng 60g
Tân di 10g
Trứng gà 2 trái
Ty qua đằng cắt đoạn rửa sạch; cho vào xoong, nấu; khi trứng gần chín lấy ra bóc vỏ lại cho vào nấu tiếp, đồng thời thêm bạc hà tươi 10g nấu thành canh. Ngày ăn 1 lần, đợt dùng 5 - 10 ngày.
Bài số 9: Dùng cho người viêm mũi, viêm xoang mũi:
Canh tân di trứng gà:
Tân di 9g
Trứng gà 3 trái
Trứng gà 3 trái
Nấu canh cho ăn.
Bài số 10: Chữa đau nhức vùng mặt hàm (đau dây thần kinh V), đau bụng, đau đầu ngạt mũi:
Tân di hầm rượu nóng:
Tân di 10g
Rượu trắng lượng thích hợp
Đun sôi, uống nóng.
Tân di 10g
Rượu trắng lượng thích hợp
Đun sôi, uống nóng.
Bài số 11: Chữa viêm mũi xuất tiết, đờm đặc vàng, niêm mạc mũi sung huyết sưng nề, đau đầu, đau vùng cánh mũi chân má:
Trà lợi đàm:
Chi tử 20g
Bạc hà 6g
Thương nhĩ tử 12g
Tân di 12g
Dược liệu cùng tán vụn, pha hãm cùng với chè. Ngày uống 1 ấm. Đợt dùng 7 - 20 ngày.
Trà lợi đàm:
Chi tử 20g
Bạc hà 6g
Thương nhĩ tử 12g
Tân di 12g
Dược liệu cùng tán vụn, pha hãm cùng với chè. Ngày uống 1 ấm. Đợt dùng 7 - 20 ngày.
Kiêng kỵ: Người âm hư hỏa vượng kiêng dùng.
Bài số 12: Bài thuốc chữa cảm mạo gây tắc mũi, đau đầu:
Tô diệp 6g
Tân di hoa 3g
Đem sắc lấy nước uống hằng ngày.
Tân di hoa 3g
Đem sắc lấy nước uống hằng ngày.
Bài số 13: Giảm dịch tiết hô hấp, thông mũi
Tân di hoa đem sấy đến khô, tán thành bột mịn, bảo quản nơi mát, khi dùng lấy 1 ít hít vào mũi.
Bài số 14: Trị viêm xoang và viêm mũi:
Trứng gà luộc 3 trái
Tân di hoa 9g
Uống nước luộc và ăn trứng.
Rửa sạch với lượng bằng nhau các loại Bạch Chỉ, Bạc hà, Tân di hoa, Ké đầu ngựa. Đem sắc uống.
Uống nước luộc và ăn trứng.
Rửa sạch với lượng bằng nhau các loại Bạch Chỉ, Bạc hà, Tân di hoa, Ké đầu ngựa. Đem sắc uống.
Bài số 15: Chữa ho:
Tân di hoa 5 đến 7 nụ
Sắc kỹ lấy nước, hòa với Mật ong uống hàng ngày.
Sắc kỹ lấy nước, hòa với Mật ong uống hàng ngày.
Bài số 17: Chữa chứng hoa mắt chóng mặt, say nắng, bức bối trong ngực:
Tân di hoa 5 đến 7 nụ
Hãm với trà mạn uống hằng ngày.
Hãm với trà mạn uống hằng ngày.
Bài số 18: Chữa đau đầu do mạch máu ứ tắc và tăng huyết áp:
Tân di hoa 3 đến 12g
Hãm với nước uống thay trà, có thể thêm đường phèn tùy sở thích.
Hãm với nước uống thay trà, có thể thêm đường phèn tùy sở thích.
Bài số 19: Tân di và trứng gà:
Tân di 9g
Trứng gà 3 trái
Hai thứ đem luộc chín, ăn trứng và uống nước. Đây là bài thuốc chữa viêm xoang vô cùng đơn giản và hiệu quả.
Trứng gà 3 trái
Hai thứ đem luộc chín, ăn trứng và uống nước. Đây là bài thuốc chữa viêm xoang vô cùng đơn giản và hiệu quả.
Bài số 20: Tân di và nga bất thực thảo:
Tân di 20g
Nga bất thực thảo 5g
Hai thứ đem ngâm nước trong 48 giờ rồi chưng cất lấy nước nhỏ mũi vài lần trong ngày.
Nga bất thực thảo 5g
Hai thứ đem ngâm nước trong 48 giờ rồi chưng cất lấy nước nhỏ mũi vài lần trong ngày.
Bài số 21: Tân di, ké đầu ngựa và bạc hà:
Tân di 9g
Ké đầu ngựa 15g
Bạc hà 6g
Sắc lấy nước uống, bã thuốc lại sắc tiếp, lấy nước cô thật đặc rồi hoà với nước ép của hành củ để nhỏ mũi.
Ké đầu ngựa 15g
Bạc hà 6g
Sắc lấy nước uống, bã thuốc lại sắc tiếp, lấy nước cô thật đặc rồi hoà với nước ép của hành củ để nhỏ mũi.
Bài số 21: Tân di sắc uống:
Tân di 3g
Sắc uống hàng ngày.
Sắc uống hàng ngày.
Bài số 22: Tân di, kế đầu ngựa, bạc hà và bạch chỉ
Tân di
Ké đầu ngựa
Bạc hà
Bạch chỉ
Cùng lấy một lượng bằng nhau, sắc uống.
Ké đầu ngựa
Bạc hà
Bạch chỉ
Cùng lấy một lượng bằng nhau, sắc uống.
Bài số 23: Tân di, hồng đằng:
Tân di 9g
Hồng đằng 30g
Sắc uống.
Hồng đằng 30g
Sắc uống.
Bài số 24: Tân di, mộc hương, rượu, tri mẫu, hoàng bá:
Tân di 3g
Mộc hương 3g
Rượu ngâm tri mẫu 9 ml
Rượu ngâm hoàng bá 9 ml
Sắc uống.
Mộc hương 3g
Rượu ngâm tri mẫu 9 ml
Rượu ngâm hoàng bá 9 ml
Sắc uống.
Bài số 25: Tân di, ké đầu ngựa
Tân di 3g
Ké đầu ngựa 6g
Sắc uống ấm.
Ké đầu ngựa 6g
Sắc uống ấm.
Bài số 26: Tân di, tạo giác, thạch xương bồ:
Tân di
Tạo giác
Thạch xương bồ
Lượng bằng nhau, sấy khô tán bột, mỗi lần lấy một chút bột thuốc bọc trong vải gạc sạch, nhét vào trong lỗ mũi.
Tạo giác
Thạch xương bồ
Lượng bằng nhau, sấy khô tán bột, mỗi lần lấy một chút bột thuốc bọc trong vải gạc sạch, nhét vào trong lỗ mũi.
Bài số 27: Chữa cảm mạo đau đầu, tắc mũi bằng tân di
Tân di và tô diệp
Tân di 3g
Tô diệp 6g
Hãm nước sôi uống.
Tô diệp 6g
Hãm nước sôi uống.
Tân di, phòng phong, bạch chỉ, xuyên khung
Tân di
Phòng phong
Bạch chỉ
Xuyên khung
Lượng bằng nhau, sắc uống.
Phòng phong
Bạch chỉ
Xuyên khung
Lượng bằng nhau, sắc uống.
Tân di tán bột
Tân di
Lượng vừa đủ, sấy khô, tán thành bột thật mịn, mỗi lần lấy một chút bột thuốc hít vào trong mũi, mỗi ngày 2 lần.
Lượng vừa đủ, sấy khô, tán thành bột thật mịn, mỗi lần lấy một chút bột thuốc hít vào trong mũi, mỗi ngày 2 lần.
Bài số 28: Bài thuốc chữa đau nhức chân răng:
Tân di 30g
Muối tinh 15g
Xà sàng tử 60g
Tân di 30g
Muối tinh 15g
Xà sàng tử 60g
Bài số 29: Chữa chân răng sưng đau:
Tán thành bột mịn các thành phần trên, mỗi lần dùng 1 ít thuốc bột chà xát vào chân răng đang sưng đau.
Tán thành bột mịn các thành phần trên, mỗi lần dùng 1 ít thuốc bột chà xát vào chân răng đang sưng đau.
Bài số 30: Chữa đau bụng kinh, khó thụ thai ở phụ nữ:
Tân di 20-30 nụ
Tân di 20-30 nụ
Sắc thành nước uống trước khi ăn sáng.
Bài số 31: Bài thuốc chữa hôi nách:
Xuyên khung
Tế tân
Tân di
Mộc hương cùng một lượng bằng nhau.
Tán thành bột mịn các thành phần trên, chà xát trực tiếp vùng nách.
Xuyên khung
Tế tân
Tân di
Mộc hương cùng một lượng bằng nhau.
Tán thành bột mịn các thành phần trên, chà xát trực tiếp vùng nách.
Bài số 32: Bài thuốc chữa chứng ho:
Tân di 5-7 nụ
Mật ong
Tân di sắc lấy nước, pha thêm một chút mật ong, uống lúc trà còn ấm.
Tân di 5-7 nụ
Mật ong
Tân di sắc lấy nước, pha thêm một chút mật ong, uống lúc trà còn ấm.
Bài số 33: Chữa viêm mũi xuất tiết, đờm vàng, đau đầu, đau cánh mũi:
Canh trứng tân di, bạc hà, ty qua đằng:
Canh trứng tân di, bạc hà, ty qua đằng:
Trứng gà 2 trái
Tân di 10g
Ty qua đằng 60g
Bạc hà tươi 10g
Trứng luộc chín, bóc vỏ
Sau đó cho vào nồi nấu cùng ty qua đằng đã cắt đoạn, rửa sạch, thêm bạc hà vào nấu thành canh. Mỗi ngày ăn một lần, ăn theo đợt, mỗi đợt từ 5-10 ngày.
Món ăn rất hiệu quả với người bị viêm mũi xuất tiết, đờm vàng, đau đầu, đau cánh mũi...
Ty qua đằng 60g
Bạc hà tươi 10g
Trứng luộc chín, bóc vỏ
Sau đó cho vào nồi nấu cùng ty qua đằng đã cắt đoạn, rửa sạch, thêm bạc hà vào nấu thành canh. Mỗi ngày ăn một lần, ăn theo đợt, mỗi đợt từ 5-10 ngày.
Món ăn rất hiệu quả với người bị viêm mũi xuất tiết, đờm vàng, đau đầu, đau cánh mũi...
Bài số 34: Chữa đau vùng mặt hàm, đau bụng, đau đầu ngạt mũi:
Tân di hầm rượu nóng:
Tân di hầm rượu nóng:
Tân di 10g
Rượu trắng một lượng vừa đủ
Rượu trắng một lượng vừa đủ
Đun tân di cùng rượu trắng, uống nóng. Phương pháp này rất thích hợp với người bị đau vùng mặt hàm, đau bụng, đau đầu ngạt mũi…
Hoặc:
Bạch chỉ 12g
Tân di hoa 12g
Ké đầu ngựa 16g
Hoài sơn 16g
Rễ vú bò (sao vàng) 20g
Cam thảo 6g
Nhục quế 8g
Tang bạch bì 10g
Sinh khương 3 lát
Bạch chỉ 12g
Tân di hoa 12g
Ké đầu ngựa 16g
Hoài sơn 16g
Rễ vú bò (sao vàng) 20g
Cam thảo 6g
Nhục quế 8g
Tang bạch bì 10g
Sinh khương 3 lát
Các vị trên sắc với 600 ml nước còn 200ml. Uống trong ngày.
- Bạch chỉ vị cay hơi đắng, tính tân ôn, lợi vào các kinh phế, vị, đại tràng. được = dùng chữa cảm mạo nhức đầu, ra mồ hôi, ngạt mũi, chảy nước mũi do viêm xoang.
- Tân di hoa vị cay, tính ấm, lợi vào kinh phế và vị, có công dụng tán phong nhiệt, làm thông khiếu, được dùng chữa nhức đầu do phong, trị nghẹt mũi.
- Ké đầu ngựa vị ngọt, tính ôn, lợi vào kinh phế có công dụng khu phong, trừ thấp, lợi tiểu, tiêu viêm, giảm đau, chủ trị có thể xếp vào nhóm các bệnh ngoài da, bệnh mũi xoang…
- Hoài sơn vị ngọt, tính bình, quy vào các kinh phế, tỳ vị và thận, có tác dụng bổ tỳ, dưỡng vị, sinh tân, ích phế, bổ thận, chỉ khát, bồi bổ sức khỏe, tăng cường miễn dịch.
- Nhục quế vị cay ngọt, tính ấm, lợi vào các kinh can, thận và tỳ; có tác dụng ôn trung tán hàn, ôn thông kinh mạch khí huyết.
- Tang bạch bì vị ngọt, tính hàn, không có độc, có công dụng dịu hen, thanh nhiệt ở phế, chữa ho, tiêu phù và bình suyễn.
- Rễ vú bò vị cay, ngọt, hơi ấm, có tác dụng kiện tỳ, bổ phế, hành khí lợi thấp.
- Sinh khương (gừng tươi) vị cay, tính ấm, có tác dụng khu phong tán hàn, giải biểu, ôn thông kinh lạc.
- Cam thảo vị ngọt, tính bình, lợi về các kinh tâm, phế, tì, thận; có công dụng thanh nhiệt giải độc, bổ tì ích khí (xúc tiến tiêu hóa), hóa đàm chỉ khái (tan đờm chống ho), hoãn cấp chỉ thống (giảm đau, giảm co thắt), thanh nhiệt giải độc, điều hòa các vị thuốc.
Bài số 35: Thuốc nhỏ mũi trị viêm mũi dị ứng:
Lá cây hoa cứt lợn tươi 8g
Tỏi 4g
Giã nhỏ, lọc lấy nước cốt, nhỏ vào mũi ngày 3-4 lần, chú ý đảm bảo vô khuẩn.
Tỏi 4g
Giã nhỏ, lọc lấy nước cốt, nhỏ vào mũi ngày 3-4 lần, chú ý đảm bảo vô khuẩn.
Hoa cứt lợn vị cay, đắng, tính mát; lợi vào kinh phế. có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, sát khuẩn, tiêu thũng, trục ứ chủ trị viêm mũi xoang. Tỏi có allicin là một chất kháng sinh tự nhiên rất mạnh, mạnh hơn cả penicillin. Nước ép tỏi pha ức chế nhiều loại vi khuẩn gram âm và gram dương. Theo Đông y, tỏi vị cay, tính ấm, có tác dụng thông khiếu, trừ phong, sát khuẩn, giải độc, tiêu viêm.
Để làm phương pháp này bạn phải có sự hướng dẫn của bác sĩ không tự tiện thực hiện.
Để làm phương pháp này bạn phải có sự hướng dẫn của bác sĩ không tự tiện thực hiện.
Bài số 36: Món ăn hỗ trợ chữa viêm mũi dị ứng:
Thịt bò 90g
Tỏi tươi 60g
Rau thơm tươi 15g
Gạo tẻ 60g
Gia vị vừa đủ
Tỏi tươi 60g
Rau thơm tươi 15g
Gạo tẻ 60g
Gia vị vừa đủ
Thịt bò rửa sạch thái miếng, tỏi bóc vỏ đập giập, rau thơm thái nhỏ. Gạo tẻ vo sạch cho vào nồi ninh thành cháo. Sau khi cháo chín cho thịt bò và tỏi, bỏ rau thơm và chế đủ gia vị, ăn nóng trong ngày.
Khu phong trừ hàn, dùng cho người bị viêm mũi dị ứng với triệu chứng như chảy nước mũi trong, hắt hơi nhiều, ngạt mũi…
Bài số 37: Bài thuốc chữa cảm mạo gây tắc mũi, đau đầu
Tô diệp 6g
Tân di hoa 3g
Đem sắc lấy nước uống hằng ngày.
Tân di hoa 3g
Đem sắc lấy nước uống hằng ngày.
Bài số 38: Giảm dịch tiết hô hấp, thông mũi:
Tân di hoa
Đem sấy đến khô, tán thành bột mịn, bảo quản nơi mát, khi dùng lấy 1 ít hít vào mũi.
Đem sấy đến khô, tán thành bột mịn, bảo quản nơi mát, khi dùng lấy 1 ít hít vào mũi.
Bài số 39: Trị viêm xoang và viêm mũi:
Trứng gà 3 trái
Tân di hoa 9g
Uống nước luộc và ăn trứng.
Tân di hoa 9g
Uống nước luộc và ăn trứng.
Rửa sạch với lượng bằng nhau các loại Bạch chỉ, Bạc hà, Tân di hoa, Ké đầu ngựa. Đem sắc uống.
Bài số 40: Chữa chứng hoa mắt chóng mặt, say nắng, bức bối trong ngực
Tân di hoa 5 đến 7 nụ
Hãm với trà mạn uống hằng ngày.
Hãm với trà mạn uống hằng ngày.
Bài số 41: Chữa đau đầu do mạch máu ứ tắc và tăng huyết áp
Tân di hoa 3 đến 12g
Hãm với nước uống thay trà, có thể thêm đường phèn tùy sở thích.
Hãm với nước uống thay trà, có thể thêm đường phèn tùy sở thích.
Bài số 42: Chữa viêm xoang:
Tân di và trứng gà:
Tân di và trứng gà:
Tân di 9g
Trứng gà 3 trái
Hai thứ đem luộc chín, ăn trứng và uống nước.
Bài thuốc tân di và trứng gà đơn giản và rất hiệu quả cho người viêm xoang
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét