🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY -SAUSSUREA LAPPA CLARKE (MỘC HƯƠNG)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - SAUSSUREA LAPPA CLARKE  (MỘC HƯƠNG)

MỘC HƯƠNG

Tên khoa học: Saussurea Lappa Clarke - họ Cúc (Asteraceae).

Tên khác: Vân mộc hương - Quảng mộc hương - Mộc hương Bắc.

 

Bộ phận dùng: Rễ đã chế biến khô của cây Mộc hương (Radix Saussureae).

Đã được ghi vào DĐVN (1983) và DĐTQ (1963).

Mô tả: Cây nguồn gốc từ Ấn Độ, sống lâu năm, có thể cao trên 1 mét, rễ to, mẫm, đường kính có khi tới 5cm. Lá khá to, dài 15-30cm, rộng 6-15cm, cuống lá dài 15-30cm có dìa, mép lá nguyên, lượn sóng, hai mặt đều có lông. Lá biến dạng từ gốc lên: dưới gốc hình 3 cạnh, lên trên lá nhỏ, hẹp dần, phía trên nữa gần như không cuống, có răng cưa.
Hoa hình đầu, màu lam tím (tháng 7-8). Trái bế hơi dẹt, cong queo (tháng 9-10).
Hiện nay ta đã di thực tốt và trồng ở nhiều nơi.

Thu hái chế biến: Thu hoạch rễ ở những cây đã trồng trên 3 năm, mùa đông đào rễ lên, rửa sạch đất, cắt bỏ rễ tơi và thân lá còn sot lại, hoặc bỏ cả vỏ ngoài (lớp bần), rồi cắt thành đoạn dài 5-15cm, phơi trong râm hoặc sấy ở nhiệt độ thấp đến khô là được. Thủy phần dưới 15p100.

Thành phần hóa học: Trong rễ mộc hương có tinh dầu (trong đó là aplotaxen, alphaionone, beta-salinen...), stigmasterol, betulin, saussurin, inulin, tanin.

Công dụng: Theo Đông y: mộc hương vị cay, đắng, tính ấm và các kinh Can, Tỳ, Vị, Đại trường...

Có tác dụng hành khí, giảm đau, ngoài ra còn giúp tiêu hóa (kiện vị).

Theo Tây y, mộc hương có tác dụng kháng sinh ức chế các khuẩn colibacille, khuẩn thương hàn, Staphylococcus.
Dùng chữa các chứng bệnh: về tiêu hóa, dạ dày, đường ruột, ỉa chảy, lỵ, đau trướng bụng, tức ngực, cảm hàn, viêm ruột cấp, tiêu hóa kém, phòng và chữa viêm loét dạ dày, nôn mửa, bí đái.

Liều dùng: 3-6g (dạng bột, viên, sắc).
Lưu ý: Người thể âm hư, nhiệt khô háo không được uống.
Mộc hương nam là vỏ rụt (Ilex godajam Colebr.) (Xem mục Vỏ rụt).
Bài thuốc: 
Bài số 1: Chữa tiêu hóa kém, biếng ăn:
Mộc hương                                                 18g

Bạch truật                                                   18g

Chỉ thực                                                      18g

Tán bột, làm viên. Mỗi lần uống 5g, ngày 2 lần với nước gừng.
Bài số 2: Phòng chữa viêm loét dạ dày:
Mộc hương                                                  18g

Bạch thược                                                  18g
Uất kim                                                          9g
Sài hồ                                                            9g
Tán bột làm viên. Mỗi lần uống 6g, ngày 2-3 lần.

Bài số 3: Chữa viêm ruột cấp, lỵ, đau bụng:
Mộc hương                                                   9g

Hoàng liên                                                   18g
Tán bột, làm viên - mỗi lần uống 3-6g, ngày 1-2 lần.
Biệt dược (phối hợp): Hương sa chỉ truật hoàn.

Bài thuốc Hương Sa Chỉ Truật Hoàn

Nguyên bản bài thuốc:

Cảnh Nhạc Toàn Thư, Q.54.

Trương Cảnh Nhạc

Chủ trị: Lý khí, kiện Tỳ, khai Vị, tiêu thực. Trị Tỳ hư, đờm trệ, ăn uống không tiêu, khí trệ đầy trướng.

Thành phần bài thuốc:

Bạch truật                                       80g

Chỉ thực                                          40g

Mộc hương                                     20g

Sa nhân                                          40g

Tán bột, làm hoàn.

Ngày uống 16–20g.

Lưu ý khi dùng thuốc:

Khi dùng cần phải chọn lựa loại thuốc tốt bài thuốc mới có hiệu quả.