🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - KAEMPFERIA GALANGA L. (ĐỊA LIỀN) 🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - KAEMPFERIA GALANGA L. (ĐỊA LIỀN) 

ĐỊA LIỀN 沙姜  KAEMPFERIA GALANGA L. 

Tên khoa học: Kaemferia Galanga L., họ Gừng (Zingiberaceae).

Tên khác: Sơn nại (TQ) - Tam mai - Sa khương - Faux galanga (Pháp) - Galanga Resurectionily Rhizone (Anh).

-ơ-

Bộ phận dùng: Thân - rễ (thường vẫn gọi là củ) của cây Địa liền (Rhizoma Kaempferiae) thái mỏng, phơi hay sấy khô.

Đã được ghi vào DĐVN (1983) và DĐTQ (1963), (1997).

Mô tả: Cây Địa liền là một cây cỏ nhỏ, sống lâu năm, quanh năm xanh tốt. Thân - rễ nhỏ hình trứng. Lá khá rộng, độ 2 hoặc 3 chiếc, mọc sát mặt đất, nên có tên là Địa liền, phiến lá hình trứng tròn, đầu hơi nhọn, mặt trên xanh lục, nhẵn, mặt dưới có lông mịn. Hoa tự mọc ở giữa, không cuống, gồm 8-10 hoa màu trắng có những điểm tím ở giữa. Mùa hoa tháng 8-9. 

Vùng đồi núi ta có nhiều địa liền mọc hoang (Phú Thọ, Yên Bái, Tuyên Quang v.v...). Có trồng nhiều ở Thái Bình, Nam Hà.

Cây Địa liền Lào (vùng cánh đồng Chum): Kaempferia rotunda L. lá nhỏ hơn, màu không bóng, mép lá không lượn sóng, đem "củ" cắt ra màu vàng, củ nhỏ hơn.

Thu hái chế biến: Thu hái vào mùa đông (tháng 11-12). Khi thân lá bắt đầu khô héo, đào lấy củ, rửa sạch đất cát, cắt bỏ rễ con, thái vát thành phiến mỏng 2-3mm, rồi phơi nắng hoặc sấy nhẹ đến thật khô. Tuyệt đối không được sấy than, củ sẽ bị đen, kém thơm.

Địa liền mùi thơm mát, đặc biệt dễ chịu, vị cay tê. Loại địa liền khô, mùi thơm dịu, vị cay tê, da vàng ngà, thịt trắng, nhiều bột, sạch rễ con, không vụn nát, không mốc mọt, không lẫn tạp chất, củ to đường kính trên 1cm là tốt.

Thủy phần an toàn dưới 12p100.

Thành phần hóa học: Trong Địa liền có tinh dầu thơm trong đó thành phần chủ yếu là borneol, metyl p. coumaric, acid etyl este, cinnamic acid etyl este, cineol, cinnamic aldehyd.

Công dụng: Theo Đông y, địa liền vị cay, tính ấm, vào 2 kinh Tỳ Vị.

Có tác dụng ấm dạ dày, giúp tiêu hóa, trừ lạnh, trừ thấp, trừ mùi ô uế.

Dùng chữa các chứng bệnh đau bụng, tức ngực do lạnh, đau răng. Dùng ngoài da ngâm rượu xoa bóp, chữa tê thấp đau nhức.

Liều dùng: 3-6g, sắc uống.

Lưu ý: Người bị chứng âm hư, thiếu máu, thể nhiệt không được dùng.

Bài thuốc: Chữa đau bụng, tức ngực do lạnh:

Địa liền                                      6g

Đinh hương                               3g

Đương quy                                3g

Cam thảo                                   3g

Tán bột, làm thành thuốc viên, uống với một ít rượu.

Bảo quản: Địa liền dễ mốc và dễ bay mất tinh dầu thơm, nhưng hầu như không bị mọt. Cần để nơi khô ráo, mát, kín, chỉ nên sấy ở nhiệt độ thấp.

Biệt dược: Rumafar.