🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - PURNUS PERSICA (L.) BATSCH (ĐÀO) 🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - PURNUS PERSICA (L.) BATSCH (ĐÀO) 

ĐÀO 桃 (Nhân hạt)

Tên khoa học: Prunus persica (L.) Batsch họ Hoa hồng (Rosaceae).

Tên khác: Chi dò (HMông) - Pêcher (Pháp: cây) - Amandes douces (Pháp: nhân) - Peach seed (Anh).

Bộ phận dùng: Nhân hạt đã chế biến khô lấy từ trái chín của cây đào (Semen Persicae).

Đã được ghi vào DĐVN (1983) và DĐTQ (1963), (1997).

Mô tả: Cây đào rất quen thuộc đối với mọi người, được trồng nhiều nơi. Cây nhỡ, cao 3-4m, đâm nhiều cành nhiều hướng. Thân cành thường có nhựa trong đùn sùi ra, dính. Lá đơn, mọc cách, mép răng cưa, hình mác. Hoa thường nở trước khi có lá, màu hồng nhạt, 5 cánh. Trái hạch, đầu nhọn, có một ngấn rãnh dọc một bên trái. Trái có nhiều lông, khi chín 2 bên má trái ửng hồng: vào tháng 7.

Vùng núi cao nước ta trồng nhiều đào (có cả mọc hoang): Lao Cai, Lạng Sơn, Hà Giang v.v...

Thu hái chế biến: Thu nhặt hạt của những trái đào chín (ăn hay rụng ở cây), đập vỡ phần vỏ cứng, lấy nhân (đập nghiêng hạt khỏi dập nát nhân), đem phơi trong râm hay sấy nhẹ đến khô là được. (Vỏ cứng để riêng, đốt lấy than hoạt).

Thủy phần dưới 7p100. Tỷ lệ nhân lép, dập nát: dưới 2p100.

Trung bình 100kg hạt đào thì được 7,5kg nhân.

Thành phần hóa học: Nhân hạt đào chứa độ 50p100 dầu. Ngoài ra còn có amygdelin (3,5p100), men emulsin, ít tinh dầu.

Lá đào có acid cyanhydric (độc), amygdalin, acid tanic, cumarin.

Công dụng: Theo Đông y, nhân hạt đào vị đắng, ngọt, tính bình, vào các kinh Tâm, Can. Có tác dụng hoạt huyết (lưu thông máu), trừ ứ, nhuận tràng.

Chữa các chứng bệnh phụ nữ bị tắc kinh, sau khi đẻ bị ứ huyết ứ đọng, đau bụng, người bị chấn thương, ngã, đòn, bí đại tiện, viêm mạch máu, bị tắc do các mạch máu.

Liều dùng: 4,0-8,0g.

Lưu ý: Người không có ứ trệ, phụ nữ có thai không dùng nhân hạt đào.

Lá đào dùng nấu nước tắm ghẻ, lở, ngứa. Lá tươi, giã đắp vết thương bỏng loét.

Hoa đào: Làm thuốc nhuận tràng, thông tiểu tiện. Liều dùng: 5g (Sắc uống).

Bài thuốc:

Bài số 1: Chữa phụ nữ bị ứ huyết, tắc kinh:

Đào nhân                                             9g

Đương quy                                          9g

Hồng hoa                                            4g

Tam lăng                                             6g

Sắc uống.

Bài số 2: Chữa phụ nữ sau khi đẻ bị ứ huyết, đau bụng:

Đào nhân                                           9g

Đương quy                                         9g

Xuyên khung                                      4g

Gừng sao xém                                   4g

Cam thảo                                           3g

Sắc uống.

Bài số 3: Chữa chấn thương, bị ngã, đòn đánh:

Đào nhân                                          9g

Xuyên khung                                     4g

Đương quy                                        9g

Kinh giới                                            9g

Đại hoàng                                          9g

Quế tâm                                            4g

Cam thảo                                           3g

Bồ hoàng                                           6g

Sắc uống.

Bảo quản: Để nơi khô, mát, kín.

Biệt dược (phối hợp): Vạn ứng cao - Dưỡng não hoàn - Bổ dương hoàn ngũ thang.

Bài thuốc Vạn Ứng Cao

Nguyên bản bài thuốc

Y Tông Kim Giám, Q.62.

Ngô Khiêm

Chủ trị: Trị ung nhọt (thư), phát bối, đờm hạch (lao hạch).

Thành phần bài thuốc:

Bạch cập

Bạch chỉ

Bạch liễm

Cam thảo

Đại hoàng

Định phấn

Độc hoạt

Đương quy

Khổ sâm

Khương hoạt

Mộc miết

Nhân sâm

Ô dược

Quan quế

Sinh địa

Thảo ô

Tượng bì

Xích thược

Xuyên ô

Xuyên sơn giáp

Đều 20g. Trừ Định phấn ra. Dùng dầu thơm ngâm thuốc.

· Mùa Xuân 5 ngày

· Mùa Thu 7 ngày

· Mùa Hè 3 ngày

· Mùa Đông 10 ngày

Cho vào 1 nồi lớn, nung chín cho thuốc khô, đang lúc thuốc còn nóng, dùng vải mỏng lọc bỏ bã, thêm dầu 500g và Định phấn 250g, nấu thành cao, dùng để bôi ngoài.

Lưu ý khi dùng thuốc:

Khi dùng cần phải chọn lựa loại thuốc tốt bài thuốc mới có hiệu quả.

Trong bài có vị Nhân sâm phản với vị Lê lô nếu dùng chung sẽ phát sinh chất độc nguy hiểm chết người- Tuyệt đối không được dùng chung với Lê lô.

Cam thảo phản với vị Hải tảo, Hồng đại kích, Cam toại và Nguyên hoa, gặp nhau sẽ sinh phản ứng nguy hiểm, trừ trường hợp đặc biệt phải xem xét thật kỹ mới dùng.

Xích thược phản nhau với vị Lê lô, nên bài này không được gia vị Lê lô, gặp nhau sẽ sinh phản ứng nguy hiểm.

Khổ sâm phản nhau với vị Lê lô, nên bài này không được gia vị Lê lô, gặp nhau sẽ sinh phản ứng nguy hiểm.

Bạch cập phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử, Ô uế, Thiên hùng, khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý.

Bạch liễm phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử, Ô uế, Thiên hùng, khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý.

Đại Hoàng là thuốc hạ mạnh, kỵ thai, phụ nữ có thai không nên dùng.

Sinh địa kỵ các thứ huyết, Củ cải, Hành. Nên kiêng khi uống thuốc hoặc dùng cách xa khi ăn trên 1 giờ.

Đương quy kỵ thịt heo, Rau dền. Nên kiêng khi uống thuốc hoặc dùng cách xa khi ăn trên 1 giờ.

Xuyên ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng.

Xuyên ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu - không được dùng chung.

Thảo ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng.

Thảo ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu - không được dùng chung.

Bài thuốc Vạn Ứng Cao II

Nguyên bản bài thuốc

Thanh Nang Bí Truyền.

Chủ trị: Trị ngoại thương thể âm chứng.

Thành phần bàị thuốc:

Bán hạ                                      16g

Đại hoàng                                 12g

Đào nhân                                  12g

Độc hoạt                                   12g

Đương quy                               20g

Hồng hoa                                  12g

Khương hoạt                              6g

Lưu hoàng                              320g

Mật đà tăng                             120g

Nam tinh (chế)                          16g

Sinh khương                             80g

Thảo ô                                      12g

Tùng hương                               2g

Xuyên ô                                    16g

Thêm Hành (tùy dùng). Cho Dầu mè 500g vào, nấu cho khô, bỏ bã, nấu tiếp cho sền sệt, cho Tùng hương, Mật đà tăng và Lưu hoàng vào, trộn thành cao dùng để bôi.

Lưu ý khi dùng thuốc:

Khi dùng cần phải chọn lựa loại thuốc tốt bài thuốc mới có hiệu quả.

Bán hạ có độc gây ngứa, kỵ thai phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý.

Vị thuốc Nam tinh có độc kỵ thai, kỵ thai, thuốc phải được chế biến đúng cách để loại trừ độc tính.

Vị thuốc Đào nhân hoạt huyết kỵ thai, có thai dùng thận trọng.

Đại Hoàng là thuốc hạ mạnh, kỵ thai, phụ nữ có thai không nên dùng.

Đương quy kỵ thịt heo, Rau dền. Nên kiêng khi uống thuốc hoặc dùng cách xa khi ăn trên 1 giờ

Xuyên ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng

Xuyên ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu - không được dùng chung.

Thảo ô là một vị thuốc rất độc (Thuốc độc bảng A), cần phải dùng loại đã được bào bào chế kỹ càng, đúng cách để loại trừ độc tính mới uống được. có thai không dùng.

Thảo ô phản lại các vị bối mẫu, Bạch cập, bạch liễm, Bán hạ, Qua lâu - không được dùng chung.

Dưỡng não hoàn 

Dạng bào chế: Hoàn mềm

Đóng gói: Hộp 10 hoàn mềm x 10g

Thành phần bài thuốc:

Thục địa

Sơn thù

Hoài sơn

Đơn bì

Trạch tả

Phục linh

Quế nhục

Ngũ vị tử

Hàm lượng: 10g

Chỉ định:

Các trường hợp thận âm hư biểu hiện qua các triệu chứng: chóng mặt, ù tai, đau lưng, mỏi gối, mồ hôi trộm, sốt lao phổi, di mộng tinh, đái tháo đường.

Liều lượng - Cách dùng:

Mỗi lần 1 hoàn, ngày 2 hoàn.

Chống chỉ định:

Người đang rối loạn tiêu hoá hoặc viêm đại tràng mãn tính.

Bổ dương hoàn ngũ thang

Hoàng kỳ dùng sống, lượng nhiều thì lực chuyên mà tính tẩu, đi khắp toàn thân, đại bổ nguyên khí mà chữa chứng này (mềm yếu) hợp với Quy vĩ, Xích thược, Địa long.

Thành phần bài thuốc:

Sinh hoàng kỳ                    40-160g

Đương quy vĩ                              8g

Xích thược                                  6g

Địa long                                       4g

Xuyên khung                               4g

Đào nhân                                     4g

Hồng hoa                                     4g

Cách dùng

Lượng trên đúng nguyên phương trong sách, ngày 1 thang sắc với nước, chia làm 2 lần uống.

Công dụng:

Bổ khí, hoạt huyết, khử ứ, thông lạc.

Chủ trị:

Bán thân bất toại, miệng mắt méo xệch, nói năng ngọng nghịu, khóc miệng chảy nước dãi, hoặc tai nạn, nửa người dưới mềm yếu, đại tiện khô ráo, tiểu tiện nhiều lần mà xẻn, hoặc đái són không cầm. Bệnh nhân có âm hư huyết nhiệt cấm dùng.

Lý giải:

Phương này phối ngũ thuốc bổ khí với thuốc hoạt huyết khứ ứ. Hoàng kỳ dùng sống, lượng nhiều thì lực chuyên mà tính tẩu, đi khắp toàn thân, đại bổ nguyên khí mà chữa chứng này (mềm yếu) hợp với Quy vĩ, Xích thược, Địa long, Xuyên khung, Đào nhân, Hồng hoa, nhiều vị hoạt huyết khử ứ, nhưng từng vị thuốc này có liều lượng quá ít, cho nên mục đích dùng phương này để hoạt huyết khứ ứ không ổn ở chỗ trục ứ, mà ở chỗ hoạt huyết thông lạc cho nên mới dùng đại tễ Hoàng kỳ làm chủ. Thử Quang y viện dùng phương này để trị di chứng của trúng phong có kết quả nhất định.

Gia giảm:

Ứng dụng lâm sàng, liều lượng thuốc trong phương cần phải gia thêm, Hoàng kỳ có thể bớt đi, vào khoảng trên dưới 40g (tức 1 lạng Trung Quốc).