MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - DRACAENA LOUREIRI GAGNEP (HUYẾT GIÁC)
HUYẾT GIÁC 血 角 Xuè Jiǎo
Tên khoa học: Dracaena loureiri Gagnep (Plepmele cohinchinensis Merr.), họ Huyết dụ (Dracaenaceae).
Tên khác: Cây dứa dại - Cây giang ông - Cây xó nhà.


Bộ phận dùng: Phần lõi gỗ sắc đỏ tạo thành trong thân cây Huyết giác già cỗi lâu năm, đã chết mục (Lignum Dracaenae). Nguồn gốc tạo thành lõi đỏ chưa rõ, có thể do chất nhựa tụ lại hoặc cũng có thể do một loại sâu hay nấm gây ra trên phần gỗ cây.
Mô tả: Cây Huyết giác là một cây nhỏ sống lâu năm, cao 1-3m, thuộc loài cây một lá mầm, cây từ 1 năm trở lên có nhiều nhánh con, mọc xum xuê um tùm. Thân cây màu mốc xám, đường kính 20-25cm. Lá mọc so le, không có cuống. Lá hình lưỡi kiếm dài 25-80cm, rộng 3-7cm, phiến lá cứng nhẵn bóng, màu xanh tươi. Khi lá rụng để lại trên thân cây một vết sẹo, thường chỉ có một bó lá tụ tập ở phần ngọn và đầu cành. Hoa tự mọc thành chùm dài tới 1m, từng chỗ tụ lại 2-4 hoa gần nhau, hoa nhỏ đường kính 7-8mm, màu lục vàng nhạt. Hoa nở vào đầu mùa hè. Trái mọng hình cầu, đường kính độ 1cm, khi khô có màu đen.
Cây Huyết giác thường mọc hoang, bám hốc đá, tại các vùng núi đá xanh Quảng Ninh, Ninh Bình, Nam Hà, Hòa Bình, Thanh Hòa, Nghệ An. Vùng núi đất không thấy có.
Thu hái chế biến: Huyết giác có thể thu hái quanh năm. Tìm những cây Huyết giác đã chết mục, thân nằm trên mặt đất, đẽo bỏ phần bỏ và phần giác trắng, phần gỗ mục, lấy phần lõi gỗ đỏ bên trong đem về rửa sạch đất cát, xong đem phơi sấy thật khô.
Huyết giác mùi vị không có gì đặc biệt.
Loại huyết giác khô, chắc, màu đỏ sẫm, đã cạo sạch hết phần vỏ gỗ giác trắng và gỗ mục, không vụn nát, sạch đất cát là tốt.
Có 2 loại:
Loại 1: Toàn phần lõi gỗ đỏ, mỗi miếng dài trên 15cm rộng trên 5cm.
Loại 2: Như loại 1, nhưng nhỏ hơn, dài 8-15cm, rộng 3-5cm. Thủy phần an toàn cả 2 loại dưới 12p100.
Thành phần hóa học: Sơ bộ nghiên cứu huyết giác không thấy antocyan, không thấy carmin và cũng không thấy chất nhựa. Chất màu đỏ trong huyết giác tan trong cồn, aceton, acid không tan trong ête, cloroform và benzen. Với kiềm, màu đỏ vàng lúc đầu chuyển thành màu đỏ nâu; với acid, màu đỏ chuyển thành màu da cam.
Công dụng: Huyết giác có tác dụng tiêu huyết ứ, là một vị thuốc dân gian.
Dùng chữa những trường hợp ứ huyết, bị thương bầm tím, kinh nguyệt bế tắc (xem Lĩnh nam bản thảo của Hải Thượng Lãn Ông).
Liều dùng: 10-20g, sắc hay ngâm rượu uống. Dùng ngoài da trị mụn nhọt, ung hạch hoặc làm thuốc xoa bóp.
Bài thuốc: Bó gãy xương của cụ lang Vạn (Thanh Hóa) gồm có các vị thuốc sau đây:
Huyết giác; Đại hồi; Củ ráy dại; Thiên niên kiện; Bạch cập; Quế chi; Dây đau xương.
Viện Đông y đã nghiên cứu loại thuốc cao có thể đắp liên tục 3 tuần không phải thay thuốc:
Cao bó gãy xương
Huyết giác 200g
Đại hồi 40g
Thương truật 80g
Đại hoàng 60g
Nhũ hương 40g
Một dược 40g
Đinh hương 40g
Quế chi 40g
Thiên niên kiện 80g
Tán bột. Lấy 200g thuốc bột, cho 100g nhựa thông (tùng hương), 100g sáp ong và 400g dầu Thầu dầu. Nấu thành cao.
Bảo quản: Để nơi khô ráo, tránh làm nát vụn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét