🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - ORYZA SATIVA L. (LÚA)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - ORYZA SATIVA L. (LÚA)

LÚA (Mầm thóc)

Tên khoa học: Oryza sativa L. họ Lúa (Poaceae).

Tên khác: Cốc (TQ) - Riz (Pháp) - Rice (Anh).

 

 

Bộ phận dùng: Mầm "hạt" thóc đã chế biến khô còn gọi là cốc nha (Fructus Oryzae Germinatus) 

Mô tả: Cây lúa mọc hàng năm, được trồng khắp vùng Đông Nam Á trên các ruộng có nước. Cây thảo cao 0,60-1,0m. Phiến lá dài, bẹ cao, trắng, lưỡi bẹ có lông. Chùy bông lúa gồm nhiều lông. Mày bông lúa có lông gai, trái thóc dính chặt với mày bông lúa (trấu), ta vẫn quen gọi là "hạt" thóc.

Có nhiều thứ lúa, phổ biến là hai thứ: Lúa tẻ: var. utilissima A. Camus và Lúa nếp: var. glutinosa Tanaka.

Cây lúa mì (Triticum aestivum L. cùng họ Lúa). Trồng ở các nước ôn đới (ở Việt Nam trồng ít ở miền núi mát) là 1 loài khác.

Thu hái chế biến: Thu hoạch "hạt" thóc quanh năm, tùy theo giống, theo vụ. Sàng sấy, phơi khô.

Chế biến cốc nha: xem bài Lúa mạch (mạch nha).

Thành phần hóa học: Trong cốc nha sơ bộ có các chất men amylase, các tinh bột, lipid, protid, các vitamin B, C, E.

Công dụng: Theo Đông y, cốc nha vị ngọt, tính ấm, vào 2 kinh Tỳ, Vị.
Có tác dụng tiêu hóa, khai vị.
Chữa các chứng bệnh: tiêu hóa kém, thức ăn tích đọng, bụng đầy trướng, do tỳ, vị hư nhược.

Liều dùng: 10-15g (sống hay sao nhẹ). Sắc hoặc tán bột.

Lưu ý: Cốc nha và mạch nha đều có tác dụng kiện vị, giúp tiêu hóa, nhưng tác dụng giúp tiêu hóa của mạch nha mạnh hơn, tác dụng dưỡng vy của cốc nha mạnh hơn. Vì vậy thường dùng kết hợp cả 2 cốc mà mạch nha để chữa chứng tỳ, vị hư nhược, tiêu hóa kém.

Bài thuốc:

Bài số 1: Chữa tiêu hóa kém, thức ăn tích đọng, bụng đầy trướng:
Cốc nha (sao nhẹ)                                  10g

Sơn tra (sao xém)                                   10g

Mạch nha (sao xém)                               10g
Thần khúc (sao xém)                              10g
La bạc tử (hạt củ cải)                                6g
Sắc uống.

Bài số 2: Chữa chứng bệnh như trên:
Cốc nha (sao nhẹ)                                  10g
Thương truật                                             6g

Kê nội kim                                                  6g

Cam thảo (chích)                                       6g
Sắc uống.

Bài số 3: Chữa tỳ vị hư nhược, kích thích tiêu hóa, chữa tiêu hóa kém, ỉa chảy, nôn mửa:
Cốc nha (sao nhẹ)                                   15g

Cam thảo (chích)                                       6g
Sa nhân                                                     3g
Bạch truật                                                10g
Sắc uống.