🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - NOTOPTERYGIUM INSICUM TING MSS. (KHƯƠNG HOẠT) 🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - NOTOPTERYGIUM INSICUM TING MSS. (KHƯƠNG HOẠT) 

KHƯƠNG HOẠT 羌活 Qiānghuó

Tên khoa học: Notopterygium insicum Ting Mss. - họ Hoa tán (Apiaceae).

Tên khác: Xuyên khương - Tây khương (TQ) - Incised Notopterygium Rhizome or Root (Anh) - Rhizoma Notopterygii (Mỹ).

Bộ phận dùng: Thân - rễ và rễ đã chế biến khô của cây Khương hoạt (Rhizoma et Radix Notopterygii).

Đã được ghi vào DĐVN (1983) và DĐTQ (1963) Dược điển Trung Quốc (1997) ghi dùng thêm thân rễ và rễ cây Notopterygium forbesii Boiss.

Mô tả: Cây sống lâu năm, thân - rễ (củ) to, có các đốt. Toàn thân cây có mùi thơm đặc biệt. Cây cao từ 0,50-1m, không phân nhánh, thân rỗng, phía dưới màu tím, có những rãnh theo chiều dọc, thân nhẵn, không có lông.
Lá mọc cách, xẻ 2-3 lần lông chim, mép răng cưa thưa, mặt trên tím nhạt, mặt dưới lục nhạt, phần dưới cuống lá phát triển rộng thành bẹ, ôm lấy thân. Hoa họp thành hình tán kép, hoa nhỏ, màu trắng. Mùa hoa tháng 7-8. Trái bế đôi, hình thoi dẹt, hai mép thành dìa mỏng, trái dài 5mm, rộng 3mm.
Khương hoạt chủ yếu mọc, được trồng ở Trung Quốc, ở nước ta mới trồng thí điểm, nên vẫn phải nhập.

Thu hái chế biến: Thu hoạch rễ và thân rễ cuối hè, đầu thu.
Đào lấy rễ và thân rễ, rửa sạch, phơi trong râm hay sấy nhiệt độ dưới 45°C cho khô là được.

Thủy phần dưới 15p100.

Tạp chất dưới 1p100.

Thành phần hóa học: Sơ bộ thấy có tinh dầu, một số chất alkaloid, một số acid palmitic, stearic, oleic.

Công dụng: Theo Đông y, Khương hoạt vị cay, tính ấm vào các kinh: Bàng quang, Can, Thận.
Có tác dụng tán hàn, giải biểu (ra mồ hôi), trừ phong thấp, giảm đau, hạ sốt.
Dùng chữa các chứng bệnh, cảm mạo, phong hàn, cúm, không có mồ hôi, đau nhức mình, khớp, nhức đầu, đau lưng, vai, khớp, chân tay co quắp.

Liều dùng: 3-10g (sắc, ngâm rượu, tán bột, làm thuốc viên...)

Lưu ý: Người bị đau tê do huyết hư (thiếu máu), không phải do phong hàn thì không dùng.
Thời gian trước đây, chúng ta có nhập Khương hoạt của Triều Tiên.
(Angelica Koreana cùng họ Hoa tán) hình thái, mùi vị hơi khác.

Bài thuốc:

Bài số 1: Chữa ngoại cảm phong hàn, nhiệt nằm bên trong người, đau mình, nhức đầu, không có mồ hôi, cúm:
Khương hoạt                                                   5g

Phòng phong                                                   5g

Bạch chỉ                                                           3g

Thương truật                                                   5g

Sinh địa                                                           3g

Hoàng cầm                                                      3g

Cam thảo                                                         3g

Xuyên khung                                                   3g

Tế tân                                                           1,5g

Sắc uống.

Bài số 2: Chữa phong hàn ở phần biểu, đau đầu, đau lưng, khớp vai, nhức mỏi:
Khương hoạt                                                   5g

Độc hoạt                                                          5g

Cao bản                                                           5g

Phòng phong                                                 10g

Mạn kinh tử                                                    10g

Xuyên khung                                                    3g

Cam thảo                                                         3g
Sắc uống.
Bài số 3: Chữa viêm khớp do phong thấp:

Khương hoạt                                                  10g

Uy linh tiên                                                      10g

Kê huyết đằng                                                10g

Đương quy                                                     10g
Tần giao                                                         12g

Sắc uống.
Bảo quản: Để nơi khô ráo, kín, mát - Phòng sâu mọt, kiểm tra thường xuyên.