🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - SOPHORA FLAVESCENS AIT. (KHỔ SÂM) 🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - SOPHORA FLAVESCENS AIT. (KHỔ SÂM)

KHỔ SÂM 苦参 Kǔ cān (Rễ)

Tên khoa học: Sophora flavescent Ait. họ Đậu (Fabaceae).

Tên khác: Dã hòa - Khổ cốt (TQ) - Lightyellow Sophora Root (Anh) - Radix Sophorae Flavescentis (Mỹ).

Bộ phận dùng: Rễ đã chế biến khô của cây Khổ sâm (Radix Sophorae Flavescentis). Đã được ghi vào DĐTQ (1997).

Mô tả: Cây nhỏ cao 0,5-1,3cm, lá rụng. Lá kép lông chim lẻ, mọc cách, dài 15-20cm, lá chét từ 15-21 cái, lá chét hình mác dài 2-5cm. Hoa màu vàng nhạt, mọc thành chùm dài 6-25cm ở nách lá. Trái đậu dài từ 6-11cm, rộng 5-8mm, màu vàng lục, chứa 3-6 hạt. Hạt màu đen, hình cầu, đường kính 2,5mm.

Hoa tháng 5-6.

Cây Khổ sâm ta mới di thực.

Thu hái chế biến: Thu hoạch rễ khoảng tháng 6-9. Đào lấy rễ rửa sạch phơi khô là được.

Thủy phần dưới 14p.100.

Thành phần hóa học: Rễ chứa các alkaloid: Matrine C15H24ON2, Cytisin C11H14ON2, lá chứa 47mgp.100 vitamin C.

Công dụng: Theo Đông y, Khổ sâm vị đắng, tính lạnh, vào 4 kinh: Tâm, Can, Đại trường, Tiểu trường.

Có tác dụng lợi thấp nhiệt, chữa lỵ do thấp nhiệt, lỵ cấp tính phân có máu, chảy máu đại tràng, viêm ruột cấp tính, ghẻ ngứa, lở ngoài da, eczema, trùng roi ở âm đạo.

Liều dùng: 4-10g.

Dùng ngoài, lượng vừa đủ.

Lưu ý: Người Tỳ, Vị hư yếu, gan, thận hư không uống.

Khổ sâm (lá): Croton tonkinensis Gagnep. họ Thầu dầu (Euphorbiceae) là một cây khác có công dụng khác. (Xem dưới đây) và tránh nhầm với cây Khổ sâm (Nha đạm tử Brucea japonica Merr.)

Bài thuốc:
Bài số 1: Chữa lỵ do thấp nhiệt, chảy máu đại tràng, tiêu hóa kém, viêm ruột cấp tính, đau bụng:

Khổ sâm rễ                                                       10g

Cát căn                                                             10g

Xích thược                                                        10g

Sơn tra                                                              10g

Trần bì                                                                5g

Mạch nha                                                          10g

Sắc uống.

Bài số 2: Rửa chỗ mẩn ngứa, nhọt mưng mủ:

Khổ sâm rễ                                                       30g

Hoàng bá                                                          18g

Sà sàng tử                                                        30g

Địa phụ tử                                                         18g

Lá chè lâu năm                                                 10g

Sắc lấy nước.

Ngồi vào chậu ngâm.

Bảo quản: Để nơi khô mát.