🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - BENINCASA HISPIDA (THUMB.) COGN. (BÍ ĐAO)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - BENINCASA HISPIDA (THUMB.) COGN. (BÍ ĐAO)

BÍ ĐAO (Vỏ quả)

Tên khoa học: Benincasa hispida (Thumb.) Cogn. họ Bầu bí (Cucurbitaceae).

Tên khác: Bí phấn - Bí xanh - Đông qua (TQ) - Courge cireuse (Pháp) - Winter melon (Anh).

Bộ phận dùng: Vỏ xanh bên ngoài trái bí đao (Exocarpium Benincasae) (còn gọi Đông qua bì).

Đã được ghi vào DĐTQ (1997).

Mô tả: Cây thảo, sống hằng năm, thành dây leo (thường làm giàn), lá to ngang dọc 10-20cm, xẻ 5 thùy chân vịt, có lông. Hoa đơn tính mầu vàng. Trái dài 20-50cm, đường kính cắt ngang 10-20cm, khi non trái cũng có lông, khi già vỏ phủ một lớp phấn sáp ở ngoài, trong có nhiều hạt dẹt.

Bí đao được trồng khắp nơi (nhất là Tết làm mứt bí). Có 2 loại.

Bí đá: trái nhỏ, dài, cứng, vỏ ít phấn trắng bên ngoài, dày cùi, ít ruột, ăn ngon hơn, sản lượng trái thấp.

Bí gối: trái to, trái già có lớp phấn sáp trắng, ruột nhiều, sản lượng trái nhiều.

Thu hái chế biến: Thu hoạch trái, thời gian tháng 8-10. Trái già dễ bảo quản.

Kết hợp khi ăn hoặc khi làm mứt, gọt vỏ, tập trung phơi sấy khô. Thủy phần dưới 12p100.

Thành phần hóa học: Trong trái Bí đao có các chất: protid, lipid, cellulose, muối khoáng (calci, phospho, sắt...). Ngoài ra còn có các vitamin B1, B2, PP, C, caroten... Hạt chứa chất urease, trigonellin.

Công dụng: Theo Đông y, vỏ bí đao vị ngọt, tính hơi lạnh, vào các kinh; Tỳ, Vị, Đại trường, Tiểu trường, có tác dụng lợi niệu, giải nhiệt, lợi sữa.

Liều dùng: tươi 20-30g, khô 5-20g.

Lưu ý: Người thể lạnh, yếu mệt, không nên uống.

Hạt Bí đao (Đông qua tử) Semen Benincasae dùng chữa các chứng bệnh bị mủ bên trong như viêm phổi, viêm manh tràng, viêm khí quản, ho gà...

Bài thuốc: 

Bài số 1: Chữa chứng thủy thũng, bí đái, phù do viêm thận:

Đông qua bì (Vỏ trái Bí đao)                              60g

Xích đậu (Đậu đỏ)                                              60g

Nhân ý dĩ                                                            30g

Râu ngô                                                              30g

Sắc uống.

Bài số 2: Chữa viêm thận mãn, phù thũng, nước tiểu có albumin:

Vỏ trái Bí đao                                                      30g

Hoàng kỳ sống                                                    30g

Sắc uống.

Bài số 3: Chữa bệnh sán máng (schistosomiase) thời kỳ cuối:

Vỏ trái Bí đao                                                       60g

Hạt Bí đao                                                            60g

Hương Phụ tử chế                                               120g

Đậu đỏ                                                                  250g

Sắc, cô đặc, uống trong 1 ngày, chia làm 5 lần.

Bảo quản: Để nơi khô mát.