🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - IPOMOEA HEDERACEA (L.) JACQ. (KHIÊN NGƯU TỬ)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - IPOMOEA HEDERACEA (L.) JACQ. (KHIÊN NGƯU TỬ)

KHIÊN NGƯU TỬ (BÌM BÌM LAM/ BÌM BÌM BIẾC)

Tên khoa học: Ipomoea hederacea (L.) Jacq. (=Pharbitis hederacea Choisy), họ Bìm bìm (Convovulaceae).

Tên khác: Khiên ngưu tử - Bạch sửu - Hắc sửu (TQ) - Bìm bìm lam (Bìm bìm biếc) - Pharbitis seed (Anh).

Bộ phận dùng: Hạt già đã chế biến khô của cây Bìm bìm biếc (Semen Ipomoeae, Semen Pharbitidis).

Đã được ghi vào DĐVN (1983) và DĐTQ (1997).

Mô tả: Bìm bìm biếc là một loại dây leo, cuốn, dài độ 3m. Lá hình tim, thường có 3 thùy, mặt trên phần xanh lục, mặt dưới xanh nhạt có nhiều lông dài 8-14cm, rộng 7-12cm, cuống lá dài 5-7cm. Hoa màu tím, hay lam, mọc thành xim 1-3 hoa. Trái nang hình cầu nhẵn có 3 ngăn, đường kính độ 1cm, trong chứa 2-6 hạt. Hạt hình tựa múi cam, nhưng chiếm độ 1/5 thể tích trái. Mặt lưng lồi hình cung, có 1 rãnh dọc nông ở giữa. Mặt bụng chỉ là 1 đường thẳng. Rốn ở cuối mặt bụng lõm. Hạt dài 3-7mm, rộng 3-4mm. Mặt ngoài hơi lồi lõm, màu nâu đen (hắc sửu) hay nâu nhạt (bạch sửu). Vỏ cứng, ngâm nước, vỏ hạt sẽ nứt ra. Bìm bìm biếc mọc hoang ở các hàng rào hay lùm bụi cây.

Thu hái chế biến: Vào khoảng tháng 7-10, khi trái chín, hái về, phơi khô, đập lấy hạt lại phơi khô là được.

Thủy phần dưới 12p100.

Thành phần hóa học: Trong hạt bìm bìm biếc có độ 2p100 chất glucosid gọi là pharbitin có tác dụng tẩy ruột nhẹ. Ngoài ra còn độ 11p100 chất béo.

Công dụng: Theo Đông y, bìm bìm biếc vị đắng, tính lạnh, vào 3 kinh: Phế, Thận, Đại trường.

Có tác dụng lợi niệu, trừ thủy thấp. Ngoài ra còn tẩy giun (cả 2 thứ Hắc sửu và Bạch sửu đều dùng được).

Chữa các chứng bệnh thủy thũng, bí đại tiểu tiện, bụng trướng do xơ gan hay viêm thận mạn tính.

Liều dùng: 3-6g.

Lưu ý: Phụ nữ có thai cấm uống.

Bài thuốc:

Bài số 1: Chữa thủy thũng, bí đại tiểu tiện.

Hạt bìm bìm biếc tán bột - Mỗi lần uống 3g.

Bài số 2: Chữa bụng õng nước do xơ gan hay viêm thận mạn tính.

Khiên ngưu tử                                      120g

Hồi hương                                            30g

Tán bột, mỗi lần uống 6g với nước lúc đói. Ngày 1 lần, liên tục 2-3 ngày.

Theo Bệnh viện Thần kinh (Thường Tín) - Bộ Y tế: Dùng đơn thuần viên khiên ngưu chữa tinh thần phân liệt, kết quả rõ rệt (BS. Trần Đình Xiêm và cộng sự).

Khiên ngưu tử                                      24g

Đại hoàng                                            12g

Hùng hoàng                                         12g

Mạch nha                                             16g

Các vị trên tán bột, làm viên, mỗi viên 2g.

Ngày uống 4 viên. Mỗi đợt 15 ngày liền, nghỉ 7 ngày lại uống tiếp.

Bảo quản: Để nơi khô, mát.