🌱🌱🌱MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - ERIOCAULON SEXANGULARE L. (CỐC TINH THẢO)🌱🌱🌱

 MỖI NGÀY MỘT LÁ CÂY - ERIOCAULON SEXANGULARE L. (CỐC TINH THẢO)

CỐC TINH THẢO

Tên khoa học: Eriocaulon sexangulare L., E. bueferianum Koern. họ Cốc tinh thảo (Eriocaulaceae).

Tên khác: Cỏ dùi trống - Cỏ đuôi công - Cây cốc tinh - Pipewort flower (Anh).

Bộ phận dùng: Hoa tự (thường nhầm là nụ hoa) cây cốc tinh phơi khô, (Flos Eriocauli). Đã được ghi vào DĐVN (1983), DĐTQ (1963), (1967).

Mô tả: Cây cốc tinh thảo là một cây cỏ nhỏ, sống hàng năm, rễ chùm, thân rất ngắn. Lá mọc vòng, dẹt, dài 4-35cm, rộng 0,2-1cm, nhẵn, nhiều gân dọc. Cán hoa dài 10-55cm, hoa tự hình đầu hay hình trứng, đường kính 4-6mm, màu trắng hay vàng ngà, có cuống dài mọc cao lên đầu cuống có hoa tròn hình cầu, phía trên có lông mềm màu trắng. Có hai loại: cốc tinh thảo nếp và tẻ (xem phần thu hái).

Cây cốc tinh thảo mọc hoang ở những nơi ẩm thấp, thường là ruộng lúa đã gặt rồi (người ta cho đó là tinh của lúa mọc lên, nên gọi là Cốc tinh thảo), nhiều nhất là ở các tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Lạng Sơn v.v...

Thu hái chế biến: Mùa thu hái khoảng tháng 6-9. Cắt lấy các hoa tự cây cốc tinh thảo, loại nếp và loại tẻ để riêng, đem về phơi nắng hoặc sấy nhẹ lửa (50-60°C) đến khô. Cắt cuống ngắn dưới 50cm. Nếu cắt bỏ cán hoa thì gọi là cốc tinh châu.

Cốc tinh thảo không mùi, vị nhạt.

Loại Cốc tinh thảo khô, màu trắng hay hơi xám, không sâu mốc, không lẫn tạp chất là tốt.

Cốc tinh thảo nếp: to hơn, đầu hơi lõm, màu trắng, có tuyết óng ánh, đường kính từ 5mm trở lên, cuống cắt ngắn dưới 50cm.

Cốc tinh thảo tẻ: nhỏ hơn, đầu không lõm, màu hơi xám, đường kính từ 4mm trở lên. Thủy phần an toàn dưới 12p100.

Thành phần hóa học: Chưa nghiên cứu rõ hoạt chất của cốc tinh thảo.

Công dụng: Theo Đông y, cốc tinh thảo vị cay, ngọt, tính hơi ấm, vào 2 kinh Can, Vị.

Có tác dụng trừ phong, thanh nhiệt, làm tan màng, sáng mắt (tốt hơn Cúc hoa), lợi tiểu. Dùng chữa các chứng bệnh: mắt kéo màng bị mờ, nhức đầu, sốt nóng, đau răng, đau họng.

Liều dùng: 10-12g, tán bột hay sắc uống.

Lưu ý: Người không phải chứng phong nhiệt (cảm có sốt nóng) không được dùng.

Bài thuốc:

Bài số 1: Chữa viêm kết mạc, viêm giác mạc.

Cốc tinh thảo, phòng phong 2 vị bằng nhau, tán nhỏ. Ngày uống 3 lần, mỗi lần uống 1-2g.

Bài số 2: Chữa mắt đỏ kéo màng, nhức đầu:

Cốc tinh thảo                                          10g

Long đởm thảo                                         5g

Ngưu bàng                                               4g

Kinh giới                                                   4g

Phục linh                                                  4g

Cam thảo                                                 4g

Sinh địa                                                   6g

Hồng hoa                                                4g

Xích thược                                              4g

Mộc thông                                               4g

Sao nhẹ, tán thành bột uống, mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 3-6g.

Bảo quản: Để nơi khô mát, tránh làm vụn nát.